Kamienica Pod Złotą Kotwicą we Wrocławiu
Kamienica Pod Złotą Kotwicą (niem. Zum goldenen Anker) – kamienica na wrocławskim rynku, na jego północnej pierzei, zwanej Targiem Łakoci. Jest to najstarsza kamienica w północnej pierzei[2].
 nr rej. A/1532/230 z 30.12.1970[1]
| |
.JPG) Kamienica Pod Złotą Kotwicą | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Adres |
Rynek 52 |
| Styl architektoniczny | |
| Rozpoczęcie budowy |
XIII wiek |
| Zniszczono |
1945 |
Położenie na mapie Wrocławia  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |
 51°06′38,90″N 17°01′56,06″E/51,110806 17,032239
| |
Historia i architektura kamienicy
edytuj
Pierwszy murowany budynek na parceli nr 52 pochodzi z drugiej połowy XIII wieku[2], z lat 1240-1280. Była to wówczas kamienica jednotraktowa, dwuizbowa z przedprożem[3]. W połowie XIV wieku, na parterze z pierwotnego szerokiego pomieszczenia wydzielono wąską sień i pogłębiono budynek w kierunku północnym o węższy trakt. Dwa rozdzielone sienią pomieszczenia przykryto wówczas sklepieniami gwiaździstymi[2][3][4].
W 1567 roku właścicielem kamienicy był ród patrycjuszy wrocławskich Uthamannów. To za ich sprawą kamienicę przebudowano nadając jej wygląd manierystyczny. W trakcie przednim dodano wąską sień, a w oficynie wschodniej wybudowano klatkę schodową; nadbudowana została część zachodniej wraz ze sklepionym przejazdem nad ulicą Więzienną. Fasada budynku zyskała cztery szczyty a boniowany parter kamienny portal podobny do tego, jaki znajdował się w kamienicy przy Rynku 5 we Wrocławiu[5][3].
W 1712 roku kamienicy nadano wygląd barokowy, a w 1887 została wyburzona; w jej miejsce stanął budynek o formach neorenesansu francuskiego[6] lub jak twierdzi Czerner eklektycznego[7]. Ostatnia przebudowa przed wybuchem II wojny światowej miała miejsce w 1936 roku[6]. W latach 1904–1905 w kamienicy tymczasowo mieścił się sklep Braci Baraschów, którzy w tym czasie budowali swój nowy dom handlowy przy Rynku 31/32[8].
Po II wojnie światowej
edytujW wyniku działań wojennych w 1945 roku kamienica nie uległa zniszczeniu. Została rozebrana pod koniec lat 50. XX wieku i ponownie wzniesiona według projektu Emila Kaliskiego, w formach manierystycznych jako czterokondygnacyjny budynek przykryty dachem kalenicowym, dwutraktowy, o sześcioosiowej fasadzie z trzema facjatami[9]. W kamienicy zachowała się we wnętrzu renesansowa kolumna z pierwszej połowy XVI wieku[3].
Przypisy
edytuj- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo dolnośląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024.
- ↑ a b c Czerner 1976 ↓, s. 56.
- ↑ a b c d Eysymontt i in. 2011 ↓, s. 316.
- ↑ Chorowska i Lasota 2010 ↓, s. 175.
- ↑ Wygląd kamienicy przed 1887 rokiem
- ↑ a b Harasimowicz 2006 ↓, s. 336.
- ↑ Czerner 1976 ↓, s. 82.
- ↑ Kornacka 2018 ↓, s. 16.
- ↑ Harasimowicz 2006 ↓, s. 335.
Bibliografia
edytuj- Jan Harasimowicz: Encyklopedia Wrocławia. Wydawnictwo Dolnośląskie, 2006. ISBN 83-7384-561-5.
- Rafał Eysymontt, Jerzy Ilkosz, Agnieszka Tomaszewicz, Jadwiga Urbanik (red.): Leksykon architektury Wrocławia. Wrocław: Via Nova, 2011.
- Małgorzata Urlich-Kornacka: Dom towarowy "Feniks", dawny dom towarowy braci Barachów. Wrocław: Feniks, 2018.
- Olgierd Czerner: Rynek wrocławski. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1976.
- Małgorzata Chorowska, Czesław Lasota: O zabudowie murowanej w pierzejach Rynku i ulic. W: Jerzy (pod red.) Piekalski, Krzysztof Wachowski: Ulice średniowiecznego Wrocławia. Wrocław: Uniwersytet Wrocławski, Instytut Archeologii: Wratislavia Antiqua 11, 2010.