Joachim Bielski

polski sekretarz królewski, rycerz, poseł, poeta i historyk

Joachim Bielski (Joachim Volscius Bilscius), herbu Prawdzic (ur. ok. 1540 we wsi Biała, zm. 8 stycznia 1599 w Krakowie) – sekretarz królewski, poseł, poeta i historyk. Pisał po polsku i łacinie[1].

Joachim Bielski
Data i miejsce urodzenia

ok. 1540
Biała

Data i miejsce śmierci

8 stycznia 1599
Kraków

Zawód, zajęcie

sekretarz królewski, poseł, poeta, historyk

Życiorys

edytuj

Był jedynym synem rycerza sieradzkiego i pisarza Marcina oraz Siemikowskiej-Okszycówny (matki). Uczył się początkowo w szkółce parafialnej w Kurzelowie. Wychowany przez ojca w różnowierstwie uczęszczał do protestanckiego gimnazjum akademickiego w Brzegu. W czasie bezkrólewia w 1572, wrócił do kraju i osiadł w Krakowie, gdzie poznał podkanclerza koronnego, kanclerza wielkiego koronnego Piotra Dunina Wolskiego i oddał się twórczości literackiej pod jego mecenatem.

Był posłem dyplomatycznym króla Stefana Batorego, m.in. towarzyszył Mikołajowi Firlejowikasztelanowi wiślickiemu, w poselstwie do margrabiego brandenburskiego Jerzego Fryderyka oraz w misji do Elbląga (połowa lipca 1577), celem przegotowania tego miasta do obrony przed najazdem wojsk gdańskich. W 1579 brał udział w wyprawie moskiewskiej Stefana Batorego w charakterze pisarza kancelarii wojskowej. Około 1580 osiadł na stałe we wsi Biała i prowadził gospodarstwo rolne. Ożenił się z Anną Borzechowską. Nie brał żadnego udziału w walkach stronnictw bezkrólewia 1586-1587. Po spaleniu rodzinnej Białej przez stronników Maksymiliana w 1588, przeprowadził się do nowo zakupionych Gierałtowic.

W 1588–1590 został sekretarzem królewskim Zygmunta III Wazy. Poseł na sejm 1590/1591 roku z ksiestwa oświęcimsko-zatorskiego[2]. W 1595 roku był deputatem do Trybunału Głównego Koronnego. Podczas walk pomiędzy Zamoyskim a królem przeszedł na stronę regalistów. W tym okresie (1595) przeszedł na katolicyzm. Zmarł w Krakowie[3].

Twórczość literacka

edytuj

Zbiór jego wierszy łacińskich pod tytułem Carminum liber wydano w Krakowie w 1588. W 1597 wydał dzieło zatytułowane Kronika polska Marcina Bielskiego nowo przez ... syna jego wydana (popularny podręcznik historii w XVII i w XVIII w.). Była to wersja Kroniki wszytkiego świata autorstwa jego ojca, Marcina Bielskiego. Joachim doprowadził kronikę do 1586 do czasów Zygmunta III Wazy. Jest także autorem Dalszego ciągu kroniki polskiej dotyczącego lat 1587–1598, odnalezionego przez F. M. Sobieszczańskiego, gdzie opisał ostatnie 10 lat dziejów Polski.

Nowe utwory Joachima Bielskiego odnalazł też W. Bieńkowski.

Ważniejsze utwory

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. Henryk Barycz: Bielski Joachim. W: Polski Słownik Biograficzny. T. 2: Beyzym Jan – Brownsford Marja. Kraków: Polska Akademia Umiejętności – Skład Główny w Księgarniach Gebethnera i Wolffa, 1936, s. 61–64. Reprint: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Kraków 1989, ISBN 83-04-03291-0.
  2. Posłowie ziemscy koronni 1493-1600, pod red. Ireny Kaniewskiej, Warszawa 2013, s. 335.
  3. Elwira Buszewicz: w Słownik pisarzy polskich p. red. Elżbiety Zarych. Kraków: Krakowskie Wydawnictwo Naukowe, 2008, s. 32. ISBN 978-83-7435-787-6.
  4. Kronika polska Marcina Bielskiego..., wyd. 1597 [wersja cyfrowa], polona.pl [dostęp 2020-05-11].

Bibliografia

edytuj

Linki zewnętrzne

edytuj