Jerzy Przemysław Morawicz
Jerzy Przemysław Morawicz (ur. 25 marca 1913 w majątku Krasne, zm. 21 listopada 1994 w Londynie) – porucznik saperów Wojska Polskiego i Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, inżynier, w 1990 roku mianowany przez Prezydenta RP na uchodźstwie generałem brygady.
 porucznik saperów
| |
| Pełne imię i nazwisko |
Jerzy Przemysław Morawicz |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
25 marca 1913 |
| Data i miejsce śmierci |
21 listopada 1994 |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1931–1990 |
| Siły zbrojne | |
| Jednostki | |
| Stanowiska |
minister spraw wojskowych |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
    
| |
Życiorys
edytujUrodził się 25 marca 1913 roku w majątku Krasne, w gminie Pawłów ówczesnej guberni chełmskiej, w rodzinie Wiktora i Kazimiery z Rzewuskich. W 1931 roku ukończył Gimnazjum im. Stefana Czarnieckiego w Chełmie[1]. 11 sierpnia 1931 roku rozpoczął służbę wojskową jako słuchacz VI Kursu Szkoły Podchorążych Rezerwy Artylerii we Włodzimierzu Wołyńskim. 29 czerwca 1932 roku ukończył szkołę, uzyskał tytuł podchorążego i został skierowany na praktykę w 2 pułku artylerii ciężkiej w Chełmie. Mieszkał wówczas w miejscowości Dub, poczta Kotlice[2]. W latach 1932–1935 był podchorążym Szkoły Podchorążych Inżynierii w Warszawie. Na stopień podporucznika został mianowany ze starszeństwem z dniem 15 października 1934 roku i 5. lokatą w korpusie oficerów inżynierii i saperów[3]. Minister Spraw Wojskowych wcielił go do batalionu elektrotechnicznego w Nowym Dworze Mazowieckim. W 1937 roku został przeniesiony do samodzielnej kompanii reflektorów przeciwlotniczych w Gdyni. Na porucznika awansował ze starszeństwem z dniem 19 marca 1938 roku i 6. lokatą w korpusie oficerów saperów[4][5]. W sierpniu 1938 roku skierowany został do Wyższej Szkoły Inżynierii. W marcu 1939 był dowódcą plutonu w 2. kompanii batalionu szkolnego Szkoły Podchorążych Saperów[6]. W sierpniu 1939 pełni obowiązki w 11 kompanii reflektorów przeciwlotniczych batalionu elektrotechnicznego.
W kampanii wrześniowej 1939 roku walczył na stanowisku oficera technicznego i zastępcy dowódcy 11 kompanii reflektorów przeciwlotniczych. Do 6 września uczestniczył w obronie przeciwlotniczej Warszawy, a następnie w walkach na Lubelszczyźnie. 19 września 1939 roku w rejonie wsi Unterwalden, w województwie tarnopolskim, dostał się sowieckiej niewoli[7]. W listopadzie 1939 przedostał się na Węgry, a następnie do Francji i służył w Centrum Wyszkolenia Saperów. W czerwcu 1940 ewakuował się do Wielkiej Brytanii, do 1 samodzielnej kompanii saperów w Szkocji, a w styczniu 1941 przeniesiony został do Sztabu Naczelnego Wodza w Londynie. W grudniu 1944 roku został przydzielony do 1 Samodzielnej Brygady Spadochronowej na stanowisko kwatermistrza[8]. Po wojnie ukończył Wyższą Szkołę Wojenną oraz British Army Staff College Camberley, a także Polish University College w Londynie. W 1947 roku awansował na majora. W latach 1980–1981 był prezesem Stowarzyszenia Techników Polskich w Wielkiej Brytanii[9].
1 marca 1985 roku prezydent RP na Uchodźstwie Edward Bernard Raczyński powołał go na urząd ministra spraw wojskowych w czwartym rządzie Kazimierza Sabbata[10].
29 maja 1986 roku prezydent RP na Uchodźstwie Kazimierz Sabbat mianował go Ministrem Spraw Wojskowych w pierwszym rządzie Edwarda Szczepanika[11].
1 listopada 1989 roku Prezydent RP na Uchodźstwie Ryszard Kaczorowski mianował go Ministrem Spraw Wojskowych w drugim rządzie Edwarda Szczepanika[12].
1 listopada 1990 roku został przeniesiony w stan spoczynku[13]. 11 listopada 1990 roku prezydent RP na Uchodźstwie Ryszard Kaczorowski awansował go na generała brygady[14].
20 grudnia 1990 roku prezydent RP Ryszard Kaczorowski „wobec wypełnienia misji Naczelnych Władz Państwowych na Uchodźstwie i zakończenia prac Rządu” zwolnił go z urzędu ministra spraw wojskowych i jednocześnie złożył mu podziękowanie za „wieloletnią ofiarną i bezinteresowną pracę na stanowisku Ministra Spraw Wojskowych w służbie Rzeczypospolitej dla Jej Niepodległości i Suwerenności oraz Wolności Narodu”[15].
22 grudnia 1990 roku towarzyszył prezydentowi RP Ryszardowi Kaczorowskiemu w ceremonii przekazania insygniów władzy prezydenckiej prezydentowi RP Lechowi Wałęsie. Od 21 grudnia 1990 roku pełnił funkcję członka Komisji Likwidacyjnej Rządu RP[16].
Zmarł 21 listopada 1994 roku w Londynie[17]. Uroczystości pogrzebowe odbyły się w kościele garnizonowym św. Andrzeja Boboli w Londynie. 23 lipca 1996 roku w Warszawie i Nowym Dworze Mazowieckim odbyły się uroczystości pogrzebowe prochów Generała, sprowadzonych z Anglii. Prochy zostały złożone w rodzinnym grobie w Nowym Dworze Mazowieckim[8][18].
Upamiętnienie
edytujNa podstawie uchwały Rady Miejskiej w Nowym Dworze Mazowieckim jedna z ulic miasta nosi nazwę „Generała Jerzego Przemysława Morawicza”.
Ordery i odznaczenia
edytuj- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski - 1989[19]
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski - 1970
- Srebrny Krzyż Zasługi z Mieczami
- Medal Wojska
- Order Imperium Brytyjskiego
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Alfred Kabata, Gen. bryg. Jerzy Przemysław Morawicz (1913-1994), s. 232.
- ↑ Trzeci rocznik pamiątkowy szóstego kursu Szkoły Podchorążych Rezerwy Artylerii we Włodzimierzu. Rok 1931-1932, Zakład Drukarski F. Wyszyński i Spółka, Warszawa 1932.
- ↑ Rybka i Stepan 2004 ↓, s. 4.
- ↑ Rybka i Stepan 2004 ↓, s. 464.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 253.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 483.
- ↑ Alfred Kabata, Batalion Elektrotechniczny ..., s. 29, 30-31, 45. Ludwik Głowacki, Działania wojenne na Lubelszczyźnie w roku 1939, Wydawnictwo Lubelskie, wyd. II, Warszawa 1986, ISBN 83-222-0377-2, s. 371 opierając się na pisemnej relacji Jana Rutkowskiego, podoficera Batalionu Elektrotechnicznego podał, że por. Morawicz był dowódcą plutonu w 11 kompanii reflektorów przeciwlotniczych.
- ↑ a b Alfred Kabata, Gen. bryg. Jerzy Przemysław Morawicz ....
- ↑ Stowarzyszenie Techników Polskich w Wielkiej Brytanii.
- ↑ Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej Nr 3, Londyn 27 lipca 1985, s. 28.
- ↑ Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej Nr 3, Londyn 16 lipca 1985, s. 44.
- ↑ Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej Nr 6, Londyn 15 grudnia 1989, s. 85, 91.
- ↑ Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej Nr 3, Londyn 11 listopada 1990, s. 47.
- ↑ Zdzisław Nicman, Ostatni generał mianowany na uchodźstwie, „Polska Zbrojna” 1995, natomiast Alfred Kabata w swoich opracowaniach, jako datę awansu na generała brygady podał 15 sierpnia 1990 roku.
- ↑ Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej Nr 5, Londyn 22 grudnia 1990, s. 117.
- ↑ Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej Nr 5, Londyn 22 grudnia 1990, s. 108.
- ↑ Wojskowy Przegląd Historyczny Nr 3/4 (153/154), Warszawa 1996, s. 276.
- ↑ Wojskowy Przegląd Historyczny Nr 1/2 (159/160), Warszawa 1996, s. 311.
- ↑ Komunikat o nadaniu Orderu Odrodzenia Polski. „Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej”, s. 97, Nr 6 z 15 grudnia 1989.
Bibliografia
edytuj- Alfred Kabata, Gen. bryg. Jerzy Przemysław Morawicz (1913-1994), Wojskowy Przegląd Historyczny Nr 4 (150), Warszawa 1994, ISSN 0043-7182.
- Alfred Kabata, Gen. bryg. Jerzy Przemysław Morawicz. Ostatni minister spraw wojskowych Rządu Rzeczypospolitej Polskiej na Uchodźstwie, „Moje Mazowsze” z 2 sierpnia 1996.
- Alfred Kabata, Batalion Elektrotechniczny. Zarys historii wojennej pułków polskich w kampanii wrześniowej, Wydawnictwo „Ajaks”, Pruszków 1994, ISSN 0860-2360.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935-1939. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego, 2004. ISBN 978-83-7188-691-1.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.