Isidora Sekulić
Isidora Sekulić (cyr. Исидора Секулић; ur. 18 lutego 1877 w Mošorinie, zm. 5 kwietnia 1958 w Belgradzie)[1] – serbska pisarka, autorka powieści, nowel, literatury podróżniczej, opowiadań i esejów, tłumaczka. Erudytka i podróżniczka[1][2]. Pierwsza w Serbii kobieta, która zyskała znaczne uznanie jako pisarka[3] oraz pierwsza kobieta, która została członkiem Serbskiej Akademii Nauk[3].
 Znaczek pocztowy z portretem Isidory Sekulić | |
| Data i miejsce urodzenia |
18 lutego 1877 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
5 kwietnia 1958 |
| Język |
serbski |
| Dziedzina sztuki |
opowiadanie, esej, listy z podróży |
Życiorys
edytujByła córką prawnika[1], Danilo Sekulicia. W 1881 roku jej siedmioletni brat Predrag zmarł na gruźlicę. Dwa lata później na tę samą chorobę zmarła jej matka, Ljubica Sekulić, a w 1900 roku – ojciec przyszłej pisarki[3]. Wykształcenie zdobywała w Nowym Sadzie i Somborze, a następnie, od 1894 na Węgrzech, gdzie rozpoczęła edukację w dziedzinie nauk przyrodniczych. W 1922 roku uzyskała w Berlinie tytuł doktora filozofii[1][3].
Od 1909 roku mieszkała w Serbii, w Belgradzie, pracując jako nauczycielka w gimnazjum; zawód ten wykonywała aż do swojej emerytury w 1931 roku. W 1913 roku wyszła za mąż za poznanego w Norwegii polskiego lekarza, Emila Stromnickiego, owdowiała tego samego roku, w grudniu – jej mąż zmarł nagle podczas podróży[3].
Jako pisarka zadebiutowała w 1913 roku opowiadaniami Towarzysze podróży (org. Saputnici). Od 1926 roku była sekretarzem belgradzkiego PEN Clubu[3]. Należała też do zarządu serbskiego stowarzyszenia literackiego Odbor srpske knijževne zadruge, jednak odeszła po tym, jak jego założyciel zrezygnował w proteście przeciwko jej, pisarki-kobiety, członkostwu[3].
W latach 1903–1944 była aktywna w kobiecej organizacji Kolo srpskih sestara (Koło Serbskich Sióstr), działającej na rzecz równouprawnienia kobiet. Tej też organizacji zapisała w testamencie prawa do swojej literackiej spuścizny. W 1950 roku została (jako pierwsza kobieta) członkiem Serbskiej Akademii Nauk[3]. Należała do serbskiego Towarzystwa Edukacji Kobiety i Ochrony Jej Praw[4].
Pisarka wiele podróżowała – za granicą spędziła ok. 19 lat życia, odwiedzając w tym czasie m.in. Anglię, Francję i Włochy. Opublikowała też liczne szkice i listy z podróży. Była też erudytką – posiadała dużą wiedzę na temat literatur: francuskiej, angielskiej, rosyjskiej i skandynawskich[1].
Twórczość
edytujTwórczość Sekulić obejmuje zarówno opowiadania i impresje, jak i artykuły krytycznoliterackie, listy i relacje z podróży oraz eseje. Proza artystyczna pisarki charakteryzowała się wyrazistym, zwartym stylem[2]. Zawierała silny pierwiastek psychologiczny[3][2]. Obejmowała różnorodną tematykę, w tym m.in.: zanikanie serbskiego mieszczaństwa (Diakon cerkwi Bogurodzicy), życie w czasach II wojny światowej i problem zachowania szlachetności i człowieczeństwa w tym okresie (O moim narodzie) czy męską dominację w społeczeństwie (Kronika prowincjonalnego cmentarza)[1][3][2].
Jej eseistyka była silnie erudycyjna i obejmowała szeroki zakres tematów, od literatury, poprzez muzykę i teatr, aż po język i filozofię[3].
Oprócz własnej twórczości zajmowała się także tłumaczeniem; przełożyła m.in. Edgara Allana Poego, Fiodora Dostojewskiego i Oscara Wilde’a[1].
- Towarzysze podróży (org. Saputnici, 1913) – opowiadania i impresje
- Listy z Norwegii (org. Pisma iz Norveške, 1914) – opis podróży
- Diakon cerkwi Bogurodzicy (org. Djakon Bogorodične crkve, 1919) – opowiadania
- Z przeszłości (org. Iz prošlosti, 1919)
- Kronika prowincjonalnego cmentarza (org. Hronika palanačkog groblja, 1940)
- Notatki (org. Zapisi, 1941)
- Analityczne momenty i rozmyślania (Analitički trenuci i rozmišlanja, 1941) – artykuły i eseje literackie
- Notatki o moim narodzie (org. Zapisi o mome narodu, 1948) – opowiadania
- Mowa i język (org. Govor i jezik, 1956)
- Spokój i niepokój (Mir i nemir, 1957) – artykuły i eseje literackie
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e f g h Mały słownik pisarzy zachodniosłowiańskich i południowosłowiańskich. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1973, s. 405.
- ↑ a b c d e Marian Jakóbiec: Literatury narodów Jugosławii. W: Dzieje literatur europejskich. red. Władysław Floryan. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1991, s. 282. ISBN 83-01-00180-1.
- ↑ a b c d e f g h i j k Francisca de Haan, Daskalova Krasimira, Loutfi Anna: Biographical Dictionary of Women’s Movements and Feminisms in Central, Eastern, and South Eastern Europe: 19th and 20th Centuries. Central European University Press, 2006, s. 491–493. ISBN 963-7326-39-1.
- ↑ Magdalena Koch, Slavica non leguntur albo o pewnym jugosłowiańskim projekcie feministycznym okresu międzywojennego, „Przekładaniec (Półrocznik Katedry UNESCO do badań nad przekładem i komunikacją międzykulturową UJ)”, 24, s. 131, DOI: 10.4467/16891864PC.11.007.0206, ISBN 83-233-3230-4.