Gołąbek rumiany
Gołąbek rumiany (Russula pseudointegra Arnould & Goris) – gatunek grzybów należący do rodziny gołąbkowatych (Russulaceae)[1].
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
gołąbek rumiany |
| Nazwa systematyczna | |
| Russula pseudointegra Arnould & Goris Bull. Soc. mycol. Fr. 23(4): 177 (1907) | |
| Zasięg | |
 Zasięg w Europie | |
Systematyka i nazewnictwo
edytujPozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Russula, Russulaceae, Russulales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy opisali go w 1907 r. Léon Arnould i A. Goris we Francji i nadana przez nich nazwa naukowa jest aktualna[1]. Synonimy[2]:
- Russula pseudointegra f. persicolor Reumaux 1996
- Russula pseudointegra var. fragilis J.Aug. Schmitt 2020
- Russula pseudointegra var. fragilis J.Aug. Schmitt 2022
- Russula pseudointegra var. subdecolorans Reumaux 1996
Polską nazwę podała Alina Skirgiełło w 1991 r.[3]
Morfologia
edytujŚrednica 3–12 cm, mięsisty, zwarty, najpierw kulisty, potem wypukły, a na koniec płaski lub nawet nieco uniesiony na brzegach, czasem nieregularny. Powierzchnia gładka (wyjątkowo z wiekiem lekko prążkowana), czysto cynobroczerwona lub czerwona, ale dość szybko blaknąca i czasami matowo różowawoczerwona lub różowa z rozległymi, białawymi, kremowymi lub żółtymi obszarami, ale rzadko dość bladymi, często gdzieniegdzie ochrowymi. Skórka daje się oddzielić do 1/2 lub 2/3 promienia kapelusza, początkowo jest lepka, przynajmniej podczas wilgotnej pogody, ale wkrótce staje się sucha, często drobnoziarnista, pomarszczona, w kierunku krawędzi z drobnymi skupiskami białych nalotów, których często jednak brakuje gdzie indziej, ogólnie naga i gładka, ale niezbyt błyszcząca[4].
Średnio gęste, szerokie, często rozwidlone, a miejscami nawet zespolone, faliste, przy brzegu zaokrąglone, przy trzonie zwężone i przyrośnięte, początkowo białe lub kremowe, następnie w okresie dojrzewania powoli stają się dość jasnoochrowe. Krawędzie równe[4].
Wysokość 2–7 cm, grubość 1,5–4 cm, masywny, często nieregularny lub nabrzmiały, czasem grubiejący ku dołowi, początkowo jędrny i pełny, później trochę watowaty, ale nigdy pusty. Powierzchnia czysto biała, co najwyżej na końcu trochę popielata, rzadko przy podstawie czerwono nabiegła, początkowo w całości pokryta drobnym kutnerem, potem gładka, na końcu błyszcząca i czasami mniej lub bardziej pomarszczona[4].
Twardy, biały, po przecięciu przy powierzchni staje się lekko słomiany, ale pod wpływem powietrza ostatecznie bladopopielaty. Ma charakterystyczny owocowo-mentolowy zapach. Smak gorzki, czasami trochę pikantny, ale zawsze bardzo słaby. Bardzo słabo i bardzo powoli reaguje z gwajakolem[4].
Jasnożółty[5].
- Cechy mikroskopowe
Podstawki 40–60 × 8–12 µm. Bazydiospory 7–9 × 6,5–8 µm, szeroko elipsoidalne, pokryte brodawkami, połączonymi krótkimi łącznikami, hilum widoczne, amyloidalne. Cystydy wrzecionowate, 50–80 × 8–14 µm. Strzępki prymordialne silnie inkrustowane[5]. W epikutisie smukłe włoski z krótkimi, rozgałęzionymi, niemal cylindrycznymi, ząbkowanymi odcinkami, rzadko zwężone na końcach, o średnicy na przykład 2–3,5 µm, z gdzieniegdzie z niekończącymi się zawiązkami strzępek o szerokości 2,7–4 µm (kołki strzępkowe)[4].
- Gatunki podobne
Bardzo podobny jest gołąbek śliczny (Russula rosea). Odróżnia się od niego białym trzonem, reakcją z sulfowaniliną, inkrustacją strzępek prymordialnych i żółtym wysypem zarodników[5].
Występowanie i siedlisko
edytujWystępuje w Ameryce Północnej, Europie i Azji. Najwięcej stanowisk podano w Europie i jest tutaj szeroko rozprzestrzeniony[6]. W Europie Zachodniej jest dość pospolity[4]. W Polsce do 2003 r. jedyne stanowisko podała Alina Skirgiełło w 1991 r.[3], ale w późniejszych latach podano następne[7]. Aktualne stanowiska podaje także internetowy atlas grzybów. Znajduje się w nim na liście gatunków zagrożonych i wartych objęcia ochroną[8].
Naziemny grzyb mykoryzowy, występujący w lasach liściastych i mieszanych, zwłaszcza pod bukami i dębami[3] i kasztanami, szczególnie wśród traw w miejscach błotnistych i wzdłuż mokrych ścieżek[4].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2024-03-09] (ang.).
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2024-03-09] (ang.).
- ↑ a b c Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 611, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c d e f g H. Romagnesi, Les Russules d’Europe et d’Afrique du Nord, Mycobank, 1977, s. 1–998 [dostęp 2024-03-08] (fr.).
- ↑ a b c Alina Skirgiełło, Gołąbek (Russula). Grzyby (Mycota). Podstawczaki (Basidiomycetes), gołąbkowce (Russulales), gołąbkowate (Russulaceae), Warszawa-Kraków: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1998, s. 120, ISBN 83-01-09137-1.
- ↑ Występowanie Russula pseudointegra na świecie (mapa) [online], gbif.org [dostęp 2024-02-11] (ang.).
- ↑ Grzyby makroskopijne Polski w literaturze mikologicznej [online], grzyby.pl [dostęp 2024-03-09] (pol.).
- ↑ Aktualne stanowiska Russula pseudointegra w Polsce [online], grzyby.pl [dostęp 2024-03-09] (pol.).