Franciszka z Krasińskich
Franciszka z Krasińskich (ur. 19 marca 1742 w Maleszowej, zm. 30 kwietnia 1796 w Dreźnie[1]) – królewiczowa polska, trzecia córka z czterech Stanisława Krasińskiego i Anieli Humięckiej, morganatyczna żona księcia kurlandzkiego Karola Krystiana Wettyna, syna króla Polski Augusta III Sasa i Marii Józefy Habsburżanki.
 Franciszka Krasińska na obrazie pędzla Pera Kraffta (starszego) | |
 Ślepowron | |
| Rodzina | |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | |
| Data i miejsce śmierci | |
| Ojciec | |
| Matka |
Aniela Humięcka |
| Mąż | |
| Dzieci | |
Życiorys
edytujMiała trzy siostry: Barbarę, żonę Michała Świdzińskiego, Zofię i Marię. Początkowo mieszkała z rodziną w zamku w Maleszowej. Później przeniosła się na pensję do Warszawy, pod kuratelą ciotki, Zofii Lubomirskiej, i gdzie poznała swojego przyszłego męża, Karola Krystiana Wettyna, mimo prób swatania jej przez członków rodziny Krasińskich. Ślub z polskim królewiczem odbył się cichcem 25 marca 1760 w Warszawie[2]. W efekcie mąż był zajęty sprawą przetrwania swego Księstwa, i rzadko się spotykali[3]. Z kolei Franciszka też była aktywna politycznie i mieszkała w różnych pałacach krewnych i przyjaciół[4]. Dopiero po dziewiętnastu latach małżeństwa urodziła mu jedyną córkę, Marię Krystynę Albertynę. Małżeństwo to miało charakter morganatyczny. W Polsce, jednak, gdzie nie było pojęcia małżeństwa morganatycznego, była oficjalnie królewiczową. Małżeństwo Franciszki i królewicza Karola zostało oficjalnie uznane przez Sejm w 1776 r., a Sejm Czteroletni przyznał jej dożywotnią pensję[5]. Franciszka Krasińska zmarła prawdopodobnie na raka piersi.
Upamiętnienie w literaturze
edytujKlementyna z Tańskich Hoffmanowa, która się wychowywała w domu córki Barbary Świdzińskiej z Krasińskich, najstarszej siostry Franciszki, u Anieli za Michałem Szymanowskim, starościny wyszogrodzkiej w Izdebnie[6], poświęciła jej powieść Dziennik Franciszki Krasińskiej w ostatnich latach Augusta III pisany. Interesowała się bowiem pisarka jej dziejami i zamkiem w Maleszowej[7].
Ponadto, Franciszek Korwin-Szymanowski w swym opracowaniu o opiekunce Hoffmanowej podaje w nocie edytorskiej o losach korespondencji Franciszki z Krasińskich i jej córki, Marii Krystyny księżnej Carignano. Listy te przechowywane w biurku starościny, przeszły w ręce rodziny wnuczki jej, Marii Feliksowej Szymanowskiej z Łubieńskich, która informuje w cytowanej notatce, że "część ich zaginęła podczas rewolucji trzydziestego roku". A o reszcie zbioru zachowanego w biurku jej ojca, Piotra Łubieńskiego w warszawskim pałacu Zamoyskich, "przyszła druga rewolucja by je zniszczyć." Chodziło o rewizję wojskową i palenie wszelkich dokumentów na skutek bomby rzuconej z pałacu na namiestnika rosyjskiego, generała Berga[8].
Rodowód
edytuj| Franciszka z Krasińskich[9][10][11] | Ojciec: Stanisław Krasiński[9][10][11] |
Dziadek po mieczu: Aleksander Krasiński[9] |
Pradziadek po mieczu: Mikołaj Jan Krasiński[9][10] |
Prapradziadek po mieczu: Gabriel Krasiński[12][13] |
| Praprababka po mieczu: Zofia Lanckrońska[12][13] | ||||
| Prababka po mieczu: Zofia Katarzyna Derszniak[9][10] |
Prapradziadek po mieczu: Aleksander Derszniak | |||
| Praprababka po mieczu: ? | ||||
| Babka po mieczu: Salomea Trzcińska[10] |
Pradziadek po mieczu: Stanisław Trzciński |
Prapradziadek po mieczu: Józef Trzciński | ||
| Praprababka po mieczu: ? | ||||
| Prababka po mieczu: ? |
Prapradziadek po mieczu: ? | |||
| Praprababka po mieczu: ? | ||||
| Matka: Aniela Humięcka[9][10][11] |
Dziadek po kądzieli: Stefan Humięcki[9][10][11] |
Pradziadek po kądzieli: Wojciech Humięcki[14] |
Prapradziadek po kądzieli: Aleksander Humięcki[15] | |
| Praprababka po kądzieli: Krystyna Potocka[15] | ||||
| Prababka po kądzieli: Izabela Kątska[14] |
Prapradziadek po kądzieli: Wojciech Kątski[16] | |||
| Praprababka po kądzieli: Anna Barbara Stogniew | ||||
| Babka po kądzieli: Katarzyna Krosnowska[9][11] |
Pradziadek po kądzieli: Mikołaj Franciszek Krosnowski[17] |
Prapradziadek po kądzieli: Wojciech Krosnowski[17] | ||
| Praprababka po kądzieli: ? | ||||
| Prababka po kądzieli: Anna Marianna Rojewska |
Prapradziadek po kądzieli: Jakub Rojewski[18] | |||
| Praprababka po kądzieli: ? |
Przypisy
edytuj- ↑ S. Szenic: Ongiś. Warszawa: 1986, s. 219, 221.
- ↑ S. Szenic: Ongiś. Warszawa: 1986, s. 220.
- ↑ Stanisława Maliszewska. (2012) Franciszka Krasińska (1742-1796) – zapomniana „królewiczowa” polska ......... ss. 11-32. [1] dostęp: 2018-11-18.
- ↑ Radosław Kubicki. (2012) Kobiety w polskiej tradycji i myśli politycznej – ze szczególnym uwzględnieniem Franciszki i Zofii z Krasińskich. ss. 185-196 [2] dostęp: 2018-11-18.
- ↑ Stanisława Maliszewska, Franciszka Krasińska – od starościanki do królewiczowej polskiej, [w:] Słynne kobiety w Rzeczypospolitej XVIII wieku, Warszawa: Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie, 2017, s. 104, ISBN 978-83-63580-87-2.
- ↑ Franciszek Korwin-Szymanowski, Józef Szymanowski: Listy do Starościny Wyszogrodzkiej, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1973, s. 215.
- ↑ S. Szenic: Ongiś. Warszawa: 1986, s. 219.
- ↑ Korwin-Szymanowski, s. 133
- ↑ a b c d e f g h Rodovid (autor zbiorowy): Franciszka Krasińska (von Corvin-Krasinski) b. 9 marzec 1742 d. 30 kwiecień 1796. 2011-03-08. [dostęp 2016-07-04]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g Potomkowie Spitygniewa z rodu Porajów (autor zbiorowy): Stanisław Krasiński + Aniela Humiecka. [dostęp 2016-07-04].
- ↑ a b c d e Ryszard Jurzak: Genealogia dynastyczna. [dostęp 2016-07-04].
- ↑ a b Rodovid (autor zbiorowy): Mikołaj Krasiński d. 1706. 2010-12-05. [dostęp 2016-07-07]. (ang.).
- ↑ a b Potomkowie Spitygniewa z rodu Porajów (autor zbiorowy): Gabriel Krasiński. [dostęp 2016-07-07].
- ↑ a b Rodovid (autor zbiorowy): Stefan Humiecki d. 1736. 2011-03-08. [dostęp 2016-07-07]. (ang.).
- ↑ a b Rodovid (autor zbiorowy): Wojciech Humiecki d. 1672. 2011-03-09. [dostęp 2016-07-07]. (ang.).
- ↑ Rodovid (autor zbiorowy): Wojciech Kątski. 2010-12-04. [dostęp 2016-07-07]. (ang.).
- ↑ a b Mikołaj Franciszek Krosnowski; Wielka Genealogia Minakowskiego – M.J. Minakowski [online], wielcy.pl [dostęp 2024-11-12].
- ↑ Jakub Rojowski; Wielka Genealogia Minakowskiego – M.J. Minakowski [online], wielcy.pl [dostęp 2024-11-12].
Bibliografia
edytuj- Szenic S., Ongiś, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1986, ISBN 83-11-07294-9, ss. 219–222.
- Franciszka z Krasińskich Wettyn, Kśiężna Kurlandii i Semigalii, prababka dynastii królów włoskich. Dziedzictwo rodziny Krasińskich w regionie świętokrzyskim, pod redakcją Dariusza Kaliny, Radosława Kubickiego i Michała Wardzyńskiego. Wydawca: Urząd Marszałkowski Województwa Świętokrzyskiego. Kielce-Lisów: 2012. ISBN 978-83-925243-1-1, s. 244. [3] dostęp: 2018-11-18.