Franciszek Jórasz
Franciszek Jórasz (ur. 26 września 1894 w Korczynie, zm. 1968 w Poznaniu) – podpułkownik Wojska Polskiego.
 Podpułkownik Franciszek Jórasz (1938–1939) | |
 podpułkownik
| |
| Data i miejsce urodzenia |
26 września 1894 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
1968 |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1914–1939 |
| Siły zbrojne | |
| Formacja | |
| Główne wojny i bitwy |
I wojna światowa, |
| Odznaczenia | |
    
| |
.png){kind=small}
Życiorys
edytuj.jpg)
Urodził się 26 września 1894 r. w Korczynie, pow. krośnieńskim, w rodzinie Jakuba[1]. Egzamin dojrzałości z odznaczeniem złożył w czerwcu 1914 r. w C. K. Gimnazjum w Jaśle[2].
Od sierpnia 1914 do września 1917 r. służył w Legionach Polskich (1 Pułk Artylerii). Po kryzysie przysięgowym, we wrześniu 1917 r. został wcielony do armii Austro–Węgier jako bombardier z censusem, z przydziałem m.in. do baterii zapasowej 11 Brygady Artylerii Polowej oraz bombardier podchorąży w baterii zapasowej 24 Pułku Artylerii Polowej w Sopron. W październiku 1918 r. skierowany do szkoły oficerów rezerwy artylerii w Pressburgu.
Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, od listopada 1918 r. w Wojsku Polskim[3]. Służył początkowo w 5 Pułku Artylerii Polowej w Tarnowie[4] jako oficer instrukcyjny, następnie jako oficer broni. Brał udział w wojnie polsko–bolszewickiej m.in. jako dowódca plutonu w stopniu podporucznika, a od stycznia 1921 r. – w stopniu porucznika. Po zakończeniu wojny, w grudniu 1921 r. przydzielony do 23 Pułku Artylerii Polowej w Będzinie, kolejno jako: pierwszy oficer baterii, oficer broni oraz dowódca baterii[3]. Od lutego 1926 do kwietnia 1930 r. oddelegowany do Instytutu Badań Materiałów Uzbrojenia, pracował m.in. w Pracowni Balistyki Zewnętrznej[3]. W listopadzie 1930 r. powierzono mu dowództwo 7 Dywizjonu Artylerii Przeciwlotniczej w Poznaniu, które sprawował do końca kwietnia 1934 r.[5][3] W maju 1934 r. powierzono mu stanowisko Komendanta Centrum Wyszkolenia Artylerii Przeciwlotniczej, które zajmował do kwietnia 1936, kiedy to objął stanowisko pierwszego zastępcy dowódcy 1 Pułku Artylerii Przeciwlotniczej w Warszawie[3]. Dnia 26 sierpnia 1939 r. został wyznaczony na komendanta Kursów Doskonalących Artylerii Przeciwlotniczej w Centrum Wyszkolenia Obrony Przeciwlotniczej i Przeciwgazowej w Trauguttowie, jednak przed wybuchem wojny nie zdążył objąć tego stanowiska[6].
Dnia 23 sierpnia 1939 r. mianowany na zastępcę dowódcy obrony przeciwlotniczej czynnej Warszawy[7]. Po kapitulacji Warszawy od 28 września 1939 r. w niewoli niemieckiej. W drodze do obozu przejściowego w Błoniu doznał zawału serca. Po paromiesięcznym leczeniu szpitalnym opuścił Warszawę w roku 1940. Okupację spędził w Krośnie. Po jego wyzwoleniu w 1944 r. zgłosił się do służby wojskowej, został jednak uznany za trwale niezdolnego do jej pełnienia. Pracował m.in. jako kierownik domów leczniczych Związku Inwalidów Wojennych w Krynicy oraz jako księgowy w majątkach Brudzyń i Łęka Wielka w Wielkopolsce.
Był żonaty z Ireną z Zakrzewskich (1906–1990), z którą miał dwóch synów: Bogdana Aleksandra (1939–2018)[8] i Krzysztofa[6]. Pisownię nazwiska na „Jurasz” urzędowo sprostował w roku 1957[6].
Pochowany 17 kwietnia 1968 r. na cmentarzu Junikowo w Poznaniu (pole 4-A-42)[8].
Ordery i odznaczenia
edytuj- Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari (1939)[9][10]
- Krzyż Niepodległości (16 września 1931)[11]
- Krzyż Walecznych nr 31110 (1949)[12]
- Złoty Krzyż Zasługi (25 maja 1939)[13]
- Medal Zwycięstwa i Wolności 1945[6]
Przypisy
edytuj- ↑ Wojskowe Biuro Historyczne - Franciszek Jórasz Kolekcja Akt Personalnych i Odznaczeniowych [dostęp 2022-01-16].
- ↑ Wykaz uczniów klas ósmych od roku szkolnego 1875/6. W: Księga pamiątkowa 70-lecia Państwowego Gimnazjum imienia króla Stanisława Leszczyńskiego w Jaśle 1868–1938. Jasło: 1938, s. 120.
- ↑ a b c d e Biogramy H - K [online], pl/biogramy-88/Pl/biogramy-h---k-372.html [dostęp 2024-04-23] (lit.).
- ↑ Franciszek Jórasz. zolnierze-niepodleglosci.pl. [dostęp 2021-11-13].
- ↑ 7 Dywizjon Artylerii Przeciwlotniczej (II RP).
- ↑ a b c d Z. Moszumański, Centra Wyszkolenia Obrony Przeciwlotniczej (1921–1939), 2003, ISBN 838877373-9.
- ↑ Obrona przeciwlotnicza czynna Warszawy w 1939 roku - Wydawnictwo militarne ZBIAM [online], zbiam.pl [dostęp 2024-04-23] (pol.).
- ↑ a b Plan Poznania - Cmentarze [online], www.poznan.pl [dostęp 2022-01-16].
- ↑ Wojskowe Teki Archiwalne. Polska Obrona Przeciwlotnicza 1939. Tom 3/1. Warszawa 2013 r. ISBN 978-83-63374-09-9.
- ↑ https://cssp.wp.mil.pl/u/Tradycje_material20160329.pdf.
- ↑ M.P. z 1931 r. nr 218, poz. 296 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
- ↑ Zarządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z 30 grudnia 1949 r., „Dziennik Personalny PSZ” 1949, nr 5.
- ↑ M.P. z 1939 r. nr 121, poz. 282 „za zasługi w służbie wojskowej”.