Felicjan Kępiński
Felicjan Eugeniusz Piotr Kępiński (ur. 29 kwietnia 1885 w Piotrkowie Trybunalskim, zm. 8 kwietnia 1966 w Warszawie) – polski astronom i geodeta.
| Państwo działania | |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
29 kwietnia 1885 |
| Data i miejsce śmierci |
8 kwietnia 1966 |
| profesor | |
| Specjalność: astronomia i geodezja | |
| Alma Mater | |
| Doktorat |
1913 – filozofia |
| Habilitacja |
1925 – astronomia |
| Profesura |
14 września 1937 |
Życiorys
edytujW 1903 ukończył ze złotym medalem gimnazjum rządowe w Piotrkowie Trybunalskim, późniejsze I Liceum Ogólnokształcące im. Bolesława Chrobrego.
W latach 1903–1905 studiował na Uniwersytecie Warszawskim[1]. W 1905 uczestniczył w strajku młodzieży akademickiej. W ramach bojkotu rosyjskich szkół wyższych wyjechał na studia za granicę. Studiował najpierw filozofię na uniwersytecie w Lipsku (1905–1906), potem matematykę i astronomię na uniwersytetach w Getyndze (1906–1909) i Berlinie (1909–1912). W marcu 1913 uzyskał stopień doktora filozofii[2] na podstawie pracy z mechaniki nieba[3].
W okresie I wojny światowej pracował w obserwatorium astronomicznym Berlin-Babelsberg. Po odzyskaniu niepodległości, w 1918 przeniósł się do Warszawy, gdzie objął stanowisko adiunkta Obserwatorium Astronomicznego Uniwersytetu Warszawskiego, na którym pozostawał do 1927[2]. Od 1922 do maja 1923 był p.o. dyrektora[3]. W 1925 habilitował się w Uniwersytecie Stefana Batorego w Wilnie. W 1927 uzyskał nominację na profesora nadzwyczajnego astronomii praktycznej na Wydziale Geodezyjnym Politechniki Warszawskiej, a w 1937 został mianowany profesorem zwyczajnym na Wydziale Inżynierii Politechniki Warszawskiej. Był założycielem obserwatorium astronomicznego należącego do Politechniki, a także jego kierownikiem w latach 1925–1955[2]. W czasie powstania warszawskiego został ranny i stracił oko[1]. Na emeryturę przeszedł w 1960[4].
W 1921 zapoczątkował wydawanie „Rocznika Astronomicznego”, którego był później wieloletnim redaktorem[4]. Był jednym z założycieli oraz pierwszym prezesem Polskiego Towarzystwa Miłośników Astronomii (1921–1922)[5]. W latach 1922–1925 był redaktorem czasopisma „Urania” wydawanego przez to towarzystwo[6].
Felicjan Kępiński zajmował się przez wiele lat badaniami ruchu komety 22P/Kopffa i na ich podstawie pisał prace dotyczące mechaniki nieba. W swojej pracy zajmował się też zagadnieniami dotyczącymi astronomii geodezyjnej: opracował metodę wyznaczania współrzędnych geograficznych i azymutu oraz wyznaczył współrzędne Obserwatorium Astronomicznego UW w ramach międzynarodowej kampanii w 1933[1].
W 1913 poślubił Krystynę Giustiniani, z którą miał córkę Irę Koźniewską i syna Stefana[1].
Pochowany na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 281-III-22)[7].
Decyzją Międzynarodowej Unii Astronomicznej w 1979 imieniem Felicjana Kępińskiego został nazwany krater Kępiński na Księżycu[1].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e Marek Ciara, Materiały Felicjana Kępińskiego (1885-1966) (III-167) [online] [dostęp 2023-02-23].
- ↑ a b c prof. dr hab. Felicjan Eugeniusz Piotr Kępiński. Historia Polskiego Towarzystwa Miłośników Astronomii. [dostęp 2019-07-04]. (pol.).
- ↑ a b Jarosław Włodarczyk, Astronomia, [w:] Andrzej Kajetan Wróblewski (red.), Nauki ścisłe i przyrodnicze na Uniwersytecie Warszawskim, 2016, s. 19–49, ISBN 978-83-235-1791-7 [dostęp 2023-06-29].
- ↑ a b Andrzej Woszczyk, Astronomem być...: świadectwa życia i pracy astronomów polskich, Toruń: Dom Organizatora, 2007, s. 96, ISBN 978-83-7285-319-6.
- ↑ Tadeusz Grzesło, Jan Rolewicz, 50 lat społecznego-miłośniczego ruchu astronomicznego w Polsce, Kraków 1971, s. 6 [dostęp 2023-06-18].
- ↑ Marek Muciek, Maciej Mikołajewski, Redaktorzy stulecia, „Urania – Postępy Astronomii”, XCIII (6), 2022, s. 49-51, ISSN 1689-6009.
- ↑ Cmentarz Stare Powązki: FELICJAN KĘPIŃSKI, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2019-11-08].
Bibliografia
edytuj- Ludwik Zajdler, Wspomnienie Redaktora Naczelnego „Uranii”, w: Sylwetki Astronomów Polskich XX w. (zebrał i do druku przygotował Andrzej Woszczyk), Toruń 2008, s. 102–105 (przedruk z „Uranii”, 1966, zeszyt 7–8)
- Prof. dr hab. Felicjan Kępiński, astrojawil.pl.