Ewa Felińska
Ewa Felińska (ur. 26 grudnia 1793 w majątku Uznoha, zm. 20 grudnia 1859 w Wojutynie) – uczestniczka spisków niepodległościowych, zesłanka, autorka powieści obyczajowych i wspomnień z zesłania, matka Zygmunta Szczęsnego – przyszłego arcybiskupa warszawskiego.
Nabram | |
Data i miejsce urodzenia | |
---|---|
Data i miejsce śmierci | |
Ojciec |
Zygmunt Wendorff |
Matka |
Zofia Sągajłło |
Mąż |
Gerard Feliński |
Dzieci |
Życiorys
edytujEwa Felińska z domu Wendorff urodziła się w średniozamożnej rodzinie ziemiańskiej w majątku Uznoha w powiecie słuckim[1], na terenie dzisiejszej Białorusi. Jej ojcem był Zygmunt Wendorff (Wierzba-Wendorf) herbu Nabram, a matką Zofia Sągajłło. Zygmunt Wendorff należał do palestry nowogródzkiej. W 1811 osiemnastoletnia Ewa Wendorff poślubiła Gerarda Felińskiego, właścicielu dóbr Wojutyn na Wołyniu, brata Alojzego Felińskiego. Ewa Felińska była matką sześciorga dzieci, m.in. Zygmunta, przyszłego arcybiskupa metropolity warszawskiego. Po śmierci męża w 1833 Ewa Felińska przeniosła się z dziećmi do Krzemieńca, gdzie związała się ze Stowarzyszeniem Ludu Polskiego Szymona Konarskiego. Została osobą odpowiedzialną za prowadzenie korespondencji francuskiej Stowarzyszenia. W wyniku rozbicia siatki konspiracyjnej w 1839 Ewa Felińska została aresztowana i wyrokiem sądu zesłana na Syberię do Berezowa nad rzeką Ob[2]. W Berezowie przebywała w latach 1839–1841, następnie przeniesiono ją do Saratowa nad Wołgą[2], w którym przebywała do 1844 roku. Zesłanie opisała we wspomnieniach.
Była autorką haseł do 28 tomowej Encyklopedii Powszechnej Orgelbranda z lat 1859-1868. Jej nazwisko wymienione jest w I tomie z 1859 roku na liście twórców zawartości tej encyklopedii[3].
Dzieła
edytuj- Wspomnienia z podróży do Syberii, pobytu w Berezowie i w Saratowie (1852, Nakładem i drukiem Józefa Zawadzkiego, Wilno)[4][5][6].
- Była autorką powieści
oraz wspomnień
Elementy jej biografii zawierają książki:
- Paulina, córka Ewy Felińskiej (wyd. Lwów 1885), autorstwa jej syna,
- Płomień na śniegu. Opowieść o Ewie Felińskiej i jej dzieciach, autorstwa Hanny Muszyńskiej-Hoffmannowej.
Przypisy
edytuj- ↑ Uznoha (3), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XII: Szlurpkiszki – Warłynka, Warszawa 1892, s. 870 .
- ↑ a b Stanisław Zieliński , Mały słownik pionierów polskich kolonialnych i morskich : podróżnicy, odkrywcy, zdobywcy, badacze, eksploratorzy, emigranci - pamiętnikarze, działacze i pisarze migracyjni, Warszawa: Inst. Wyd. Ligi Morskiej i Kolonialnej, 1933, s. 107 .
- ↑ "Encyklopedia Powszechna", tom I, wyd. Samuel Orgelbrand, Warszawa, 1859.
- ↑ Ewa Felińska , Wspomnienia z podróży do Syberji, pobytu w Berezowie i w Saratowie. T. 1, wyd. 1852. [online], polona.pl [dostęp 2018-08-11] .
- ↑ Ewa Falińska , Wspomnienia z podróży do Syberji, pobytu w Berezowie i w Saratowie, T.2, wyd. 1852. [online], polona.pl [dostęp 2018-08-11] .
- ↑ Ewa Felińska , Wspomnienia z podróży do Syberji, pobytu w Berezowie i w Saratowie, wyd. 1853. [online], polona.pl [dostęp 2018-08-11] .
- ↑ Ewa Felińska , Hersylja : powieść obyczajowa. T. 1, wyd. 1849. [online], polona.pl [dostęp 2018-08-11] .
- ↑ Ewa Felińska , Hersylja : powieść obyczajowa. T. 1, wyd. 1849. [online], polona.pl [dostęp 2018-08-11] .
- ↑ Ewa Felińska , Pan deputat : powieść obyczajowa. T. 2, wyd. 1852. [online], polona.pl [dostęp 2018-08-11] .
- ↑ Ewa Felińska , Pan deputat : powieść obyczajowa. T. 1, wyd. 1852. [online], polona.pl [dostęp 2018-08-11] .
- ↑ Ewa Felińska , Pamiętniki z życia. Seria 1, T. 1, wyd. 1856. [online], polona.pl [dostęp 2018-08-11] .
- ↑ Ewa Felińska , Pamiętniki z życia. Seria 1, T. 2, wyd. 1856. [online], polona.pl [dostęp 2018-08-11] .
- ↑ Ewa Felińska , Pamiętniki z życia. Seria 1 T. 3, wyd. 1856. [online], polona.pl [dostęp 2018-08-11] .
Bibliografia
edytuj- Ryszard Badowski: Odkrywanie Świata. Polacy na sześciu kontynentach. Wyd. Pascal, 2001. ISBN 83-7304-013-7.
- R. Winiarek. Zygmunt Szczęsny Feliński (1822-1895). „Gazeta Częstochowska”. 36, 12 IX 2002.
Linki zewnętrzne
edytuj- Ewunia Wendorffówna – Ewa Felińska. Epizody z biografii zesłanki
- Dzieła Ewy Felińskiej w bibliotece Polona