Edward Kańczucki
Edward Kańczucki (ur. 13 października 1882 w Czerniowcach, zm. wiosną 1940 w Charkowie) – pułkownik piechoty Wojska Polskiego, ofiara zbrodni katyńskiej.
pułkownik piechoty | |
Data i miejsce urodzenia |
13 października 1882 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
1940 |
Przebieg służby | |
Lata służby |
do 1940 |
Siły zbrojne | |
Jednostki | |
Stanowiska |
inspektor poborowy |
Główne wojny i bitwy |
I wojna światowa |
Odznaczenia | |
Życiorys
edytujUrodził się 13 października 1882 w Czerniowcach, w ówczesnym Księstwie Bukowiny, w rodzinie Alojzego i Heleny ze Streckenbachów[1]. W 1897 ukończył naukę w Szkole Realnej w Krakowie[1]. Pełnił zawodową służbę wojskową w cesarskiej i królewskiej armii. Od 1901 pełnił służbę w Czeskim pułku piechoty nr 11 w Pradze[2][3]. W 1910 został przeniesiony do Galicyjskiego pułku piechoty nr 15 we Lwowie[4]. W latach 1912–1913 wziął udział w mobilizacji sił zbrojnych Monarchii Austro-Węgierskiej, wprowadzonej w związku z wojną na Bałkanach. W 1917 jego oddziałem macierzystym był nadal pułk piechoty nr 15[5]. W czasie służby w c. i k. armii awansował na kolejne stopnie w korpusie oficerów piechoty: kadeta (1 września 1901[6]), podporucznika (1 listopada 1902[7]), porucznika (1 maja 1909[8]) i kapitana (1 sierpnia 1914[9]).
W Wojsku Polskim dowodził 2 pułkiem Strzelców Podhalańskich[1]. W 1920 pełnił służbę w Dowództwie Okręgu Generalnego „Kraków” w Krakowie. Na tym stanowisku 11 czerwca 1920 został zatwierdzony w stopniu podpułkownika piechoty ze starszeństwem z dniem 1 kwietnia 1920, w grupie „byłej armii austro-węgierskiej”[10]. 12 grudnia 1920 przemawiał podczas uroczystego powitania 2 psp w Sanoku[11][12]. W 1921 objął dowództwo 39 pułku piechoty Strzelców Lwowskich w Jarosławiu. 3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu pułkownika ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 i 110. lokatą w korpusie oficerów piechoty[13][14]. 31 marca 1927 został zwolniony ze stanowiska dowódcy pułku i przeniesiony do Powiatowej Komendy Uzupełnień Kalisz „celem odbycia praktyki poborowej”[15]. Jesienią 1927 został wyznaczony na stanowisko komendanta Powiatowej Komendy Uzupełnień Konin[16][17]. W marcu 1929 został inspektorem poborowym w Dowództwie Okręgu Korpusu Nr II w Lublinie[18]. Z dniem 31 października 1930 został przeniesiony w stan spoczynku[19]. W 1934 pozostawał na ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Żywiec. Posiadał przydział mobilizacyjny do Oficerskiej Kadry Okręgowej Nr V. Był wówczas „przewidziany do użycia w czasie wojny”[20].
W czasie kampanii wrześniowej 1939 walczył w obronie Lwowa, dowodząc wschodnim odcinkiem obrony miasta[21]. Po kapitulacji Lwowa przed Armią Czerwoną dostał się do niewoli sowieckiej. Przebywał w obozie w Starobielsku. Wiosną 1940 został zamordowany przez funkcjonariuszy NKWD w Charkowie i pogrzebany w Piatichatkach[1], gdzie od 17 czerwca 2000 mieści się oficjalnie Cmentarz Ofiar Totalitaryzmu w Charkowie[22].
Postanowieniem nr 112-48-07 Prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego z 5 października 2007 został awansowany pośmiertnie do stopnia generała brygady[23][24]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”[25][26].
W ramach akcji „Katyń... pamiętamy” / „Katyń... Ocalić od zapomnienia”, Edward Kańczucki został uhonorowany poprzez zasadzenie Dęba Pamięci przy Szkole Podstawowej w Starych Komaszycach.
Ordery i odznaczenia
edytuj- Krzyż Walecznych
- Złoty Krzyż Zasługi (18 stycznia 1926)[27][28]
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
- Order Korony Żelaznej 3 klasy z dekoracją wojenną i mieczami (Austro-Węgry)[29]
- Krzyż Zasługi Wojskowej 3 klasy z dekoracją wojenną i mieczami (Austro-Węgry)[29]
- Srebrny Medal Zasługi Wojskowej z mieczami na wstążce Krzyża Zasługi Wojskowej (Austro-Węgry)[29]
- Krzyż Wojskowy Karola (Austro-Węgry)[29]
- Krzyż Jubileuszowy Wojskowy (Austro-Węgry)[29]
- Krzyż Pamiątkowy Mobilizacji 1912–1913 (Austro-Węgry)[29]
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ a b c d Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. 209.
- ↑ Rocznik oficerski c. i k. Armii i Marynarki Wojennej 1902 ↓, s. 423.
- ↑ Rocznik oficerski c. i k. Armii i Marynarki Wojennej 1905 ↓, s. 430.
- ↑ Rocznik oficerski c. i k. Armii i Marynarki Wojennej 1911 ↓, s. 490.
- ↑ Lista starszeństwa c. i k. Armii 1918 ↓, s. 121, 491.
- ↑ Rocznik oficerski c. i k. Armii i Marynarki Wojennej 1902 ↓, s. 312.
- ↑ Rocznik oficerski c. i k. Armii i Marynarki Wojennej 1905 ↓, s. 306.
- ↑ Rocznik oficerski c. i k. Armii i Marynarki Wojennej 1911 ↓, s. 320.
- ↑ Lista starszeństwa c. i k. Armii 1918 ↓, s. 121.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 23 z 23 czerwca 1920 roku, s. 498.
- ↑ Andrzej Brygidyn: Żołnierskimi rzuceni losami. Sanok: 1997, s. 24. ISBN 83-87282-47-2.
- ↑ Przyjęcie 2-go Pułku Strzelców Podhalańskich. „Ziemia Sanocka”. 1, s. 2, 23 stycznia 1921.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 239, 396.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 222, 340.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 31 marca 1927 roku, s. 97.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 25 z 31 października 1927 roku, s. 300.
- ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 113, 159.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 12 marca 1929 roku, s. 91.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 9 z 14 maja 1930 roku, s. 135.
- ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 323, 939.
- ↑ Dalecki 1989 ↓, s. 313.
- ↑ Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. LXXIV.
- ↑ M.P. z 2007 r. nr 85, poz. 885.
- ↑ Lista osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie. [online], web.archive.org, s. 2 [dostęp 2024-08-28] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-27] (pol.).
- ↑ „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”. Portal polskiej Policji. [dostęp 2024-01-09].
- ↑ Prezydent RP wziął udział w uroczystościach „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów” [online], prezydent.pl [dostęp 2024-08-26] (pol.).
- ↑ M.P. z 1926 r. nr 23, poz. 61 „za zasługi, położone na polu popularyzacji wiedzy wojskowej”.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 21 marca 1928 roku, s. 74.
- ↑ a b c d e f Lista starszeństwa c. i k. Armii 1918 ↓, s. 491.
Bibliografia
edytuj- Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1902. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, grudzień 1901.
- Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1905. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, grudzień 1904.
- Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1911. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, grudzień 1910.
- Ranglisten des kaiserlichen und königlichen Heeres 1918. Wiedeń: 1918.
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2018-03-22].
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Rocznik Oficerski Rezerw 1934. Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa, 1934. [dostęp 2016-06-11].
- Jerzy Ciesielski, Zuzanna Gajowniczek, Grażyna Przytulska, Wanda Krystyna Roman, Zdzisław Sawicki, Robert Szczerkowski, Wanda Szumińska: Charków. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Jędrzej Tucholski (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2003. ISBN 83-916663-5-2.
- Ryszard Dalecki: Armia „Karpaty” w wojnie obronnej 1939 r.. Rzeszów: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1989. ISBN 83-03-02830-8.