Dipsas elegans

	Dipsas elegans
	(Boulenger, 1896)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	zauropsydy
Podgromada	diapsydy
Rząd	łuskonośne
Podrząd	węże
Infrarząd	Alethinophidia
Nadrodzina	Colubroidea
Rodzina	połozowate
Podrodzina	ślimaczarze
Rodzaj	Dipsas
Gatunek	Dipsas elegans
Synonimy
	Leptognathus elegans Boulenger, 1896; Sibynomorphus elegans — Amaral, 1926; Leptognathus maxillaris — Amaral, 1929; Dipsas oreas — Peters, 1960 (częściowo); Dipsas ellipsifera — Korfon, 1982 ; Dipsas oreas elegans — Orcés & Almendáriz, 1987;
	Leptognathus elegans Boulenger, 1896; Sibynomorphus elegans — Amaral, 1926; Leptognathus maxillaris — Amaral, 1929; Dipsas oreas — Peters, 1960 (częściowo); Dipsas ellipsifera — Korfon, 1982 ; Dipsas oreas elegans — Orcés & Almendáriz, 1987;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; narażony na wyginięcie
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Dipsas elegans – gatunek niejadowitego węża z rodziny połozowatych (Colubridae). Występuje w północno-zachodniej Ameryce Południowej – endemicznie w Ekwadorze. Prowadzi głównie nadrzewny tryb życia^[3].

Systematyka

Takson ten po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1896 roku brytyjski zoolog George Albert Boulenger w trzecim tomie Catalogue of the snakes in the British Museum (Natural History). Autor nadał mu nazwę Leptognathus elegans, a jako miejsce typowe błędnie wskazał przesmyk Tehuantepec w Meksyku. Holotyp ma oznaczenie BMNH 1946.1.21.77^[a]^[3]^[4].

Etymologia

Dipsas: gr. διψας dipsas, διψαδος dipsados „jadowity wąż, którego ukąszenie wywołuje silne pragnienie”^[5].
elegans: łac. elegans – „elegancki, wyborny, wytworny, pełen smaku”^[3].

Morfologia

Jest to małej wielkości wąż o małej głowie, cienkiej szyi, dużych oczach o czarnych tęczówkach. Górne części ciała są brązowe z charakterystycznym wzorem czarnych plam grzbietowych od 26 do 46, pomiędzy którymi znajduje się jasny brązowy pasek na szerokość 1–2 łusek. Dolne części ciała szarobrązowe z dwoma rzędami brązowych plam. Różni się od Dipsas andiana brakiem charakterystycznej plamy w kształcie litery U na głowie. Brzuch i spód ogona beżowo-białawy z niewielkimi ciemnymi plamkami na jego bokach^[6]^[7]. Gatunek ten może być mylony z Dipsas andiana, Dipsas ellipsifera i Sibon vieirai^[6].

Wymiary^[3]^[7]:


	Samiec	Samica
Długość całkowita (mm)	919	933
Długość SVL^[b] (mm)	683	782
Łuski grzbietowe (rzędy)	15/15/15	15/15/15
Tarczki brzuszne	177–189	166–178
Tarczki podogonowe	94–105	68–88

Występowanie

Występuje na nizinach, podgórzach wzdłuż pacyficznych stoków Andów w Ekwadorze w prowincjach Imbabura, Pichincha, Esmeraldas, Chimborazo, Santo Domingo de los Tsáchilas, Cotopaxi, Azuay, Carchi. Występuje na wysokości 40–2900 m n.p.m.^[7] (inne źródło podaje 1426–2789 m n.p.m.^[6]).

Ekologia i zachowanie

Gatunek ten występuje tylko w tropikalnych wilgotnych lasach nizinnych, tropikalnych wilgotnych lasach górskich oraz na obszarach, które wcześniej zajmowały te formacje. Spotkano go także w różnych opuszczonych przez ludzi obiektach jak baseny, pastwiska czy nawet domy^[7]. Prowadzą nocny, głównie nadrzewny tryb życia. Największą aktywność wykazują w okresach wilgotnych, w trakcie opadów deszczu czy mżawki. Żerują na poziomie gruntu, ale częściej na gałęziach drzew i krzaków na wysokościach do 4,3 m nad poziomem gruntu. Zwiększona aktywność w okresach wilgotnych związana jest przede wszystkim z dietą tego gatunku, która składa się głównie ze ślimaków. W ciągu dnia odpoczywają zwinięte w ściółce, pod kłodami zgniłych drzew lub w szczelinach skalnych. Jest gatunkiem jajorodnym, w lęgu stwierdzono od 2 do 7 jaj, które składane są pod kamieniami lub w szczelinach skalnych^[6].

Status

W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych IUCN Dipsas elegans jest klasyfikowany jako gatunek narażony (VU, ang. Vulnerable). Gatunek ten był opisywany jako dość pospolity, ale ostatnie badania wskazują na znaczne zmniejszanie się jego populacji, której wielkości nie jest oszacowana, oraz znaczną fragmentację jego obszarów zamieszkania^[2].

Uwagi

↑ BMNH – Natural History Museum in London, wcześniej British Museum of Natural History^[8].
↑ SVL – ang. Snout–vent length – odległość od przodu głowy do odbytu.

Przypisy

↑ Dipsas elegans, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b Dipsas elegans, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2024-12-21] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d P. Uetz & J. Hallermann, Dipsas elegans (BOULENGER, 1896), [w:] The Reptile Database [online] [dostęp 2024-12-20] (ang.).
↑ G.A. Boulenger: Catalogue of the snakes in the British Museum (Natural History). Cz. 3: Containing the Colubridæ (Opisthoglyphæ and Proteroglyphæ), Amblycephalidæ, and Viperidæ. London: The Trustees, 1896, s. 452. (ang.).
↑ Edmund C.E.C. Jaeger Edmund C.E.C., Source-book of biological names and terms, wyd. 1, Springfield: Charles C. Thomas, 1944, s. 73, OCLC 637083062 (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ArteagaA. A. ArteagaA., Elegant Snail-eating Snake (Dipsas elegans), [w:] Reptiles of Ecuador: Life in the middle of the world. (red. Arteaga A, Bustamante L, Vieira J), 2024, DOI: 10.47051/IOPI2991 (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d Pazmiño-Otamendi i inni, Dipsas elegans Caracoleras elegantes, [w:] Reptiles del Ecuador. Version 2022.0. (red. Torres-Carvajal, O., Pazmiño-Otamendi, G., Ayala-Varela, F. y Salazar-Valenzuela, D), Quito: Museo de Zoología, Pontificia Universidad Católica del Ecuador, 2021 (hiszp.).
↑ Mark HenryM.H. Sabaj Mark HenryM.H., Codes for Natural History Collections in Ichthyology and Herpetology, „Copeia”, 108 (3), 2020, s. 593–669, DOI: 10.1643/ASIHCODONS2020 (ang.).

[uwaga_2-4] BMNH – Natural History Museum in London, wcześniej British Museum of Natural History^[8].

[uwaga_1-9] SVL – ang. Snout–vent length – odległość od przodu głowy do odbytu.

[itis-1] Dipsas elegans, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[iucn-2] Dipsas elegans, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2024-12-21] (ang.).

[rd-3] P. Uetz & J. Hallermann, Dipsas elegans (BOULENGER, 1896), [w:] The Reptile Database [online] [dostęp 2024-12-20] (ang.).

[Pierwszy-5] G.A. Boulenger: Catalogue of the snakes in the British Museum (Natural History). Cz. 3: Containing the Colubridæ (Opisthoglyphæ and Proteroglyphæ), Amblycephalidæ, and Viperidæ. London: The Trustees, 1896, s. 452. (ang.).

[6] Edmund C.E.C. Jaeger Edmund C.E.C., Source-book of biological names and terms, wyd. 1, Springfield: Charles C. Thomas, 1944, s. 73, OCLC 637083062 (ang.).

[R_Ecuador-7] ArteagaA. A. ArteagaA., Elegant Snail-eating Snake (Dipsas elegans), [w:] Reptiles of Ecuador: Life in the middle of the world. (red. Arteaga A, Bustamante L, Vieira J), 2024, DOI: 10.47051/IOPI2991 (ang.).

[Reptiles_Ecuador-8] Pazmiño-Otamendi i inni, Dipsas elegans Caracoleras elegantes, [w:] Reptiles del Ecuador. Version 2022.0. (red. Torres-Carvajal, O., Pazmiño-Otamendi, G., Ayala-Varela, F. y Salazar-Valenzuela, D), Quito: Museo de Zoología, Pontificia Universidad Católica del Ecuador, 2021 (hiszp.).

[KodyMuzeum-10] Mark HenryM.H. Sabaj Mark HenryM.H., Codes for Natural History Collections in Ichthyology and Herpetology, „Copeia”, 108 (3), 2020, s. 593–669, DOI: 10.1643/ASIHCODONS2020 (ang.).

[3]

[1]

[2]

[a]

[4]

[5]

[6]

[7]

[b]

[8]