Dawna kamienica Pod Białym Lwem we Wrocławiu
Kamienica Pod Białym Lwem (niem. Wohn- und Geschäftshaus) – dawna zabytkowa kamienica przy Placu Solnym 6/7 we Wrocławiu, obecnie cztery zabytkowe kamienice o numerach 6-7 a-d.
 nr rej. A/1497/523/Wm z 28.06.1993[1]
| |
 Widok na kamienicę „Pod Białym Lwem” z ok. 1936 roku | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Adres | |
| Kondygnacje |
pięć |
Położenie na mapie Polski  | |
| 51,109550°N 17,028706°E/51,109550 17,028706 | |
Historia i architektura kamienicy
edytuj_p2.615_BRESLAU,_BL%C3%9CCHERPLATZ.jpg)
Nazwa kamienicy pochodzi od znajdującej się w niej, w drugiej połowie XV wieku karczmy Pod Białym Lwem[2]. W okresie średniowiecznym obecne kamienice oznaczone nr 6/7 znajdowały się na jednej działce lokacyjnej należącej do ul. Ruskiej[3].
Przed 1870 roku na działce nr 6 i 7 znajdowały się dwie kamienice kalenicowe. Kamienica nr 7 była ośmioosiowym budynkiem, czterokondygnacyjnym z dwiema dwuosiowymi i dwukondygnacyjnymi facjatami zakończonymi trójkątnym tympanonem. Dwie pierwsze wysokie kondygnacje były boniowane. Okna na trzeciej i czwartej kondygnacji były rozdzielone pilastrami. Kamienica nr 6 była pięcioosiowa, czterokondygnacyjna przykryta dwukondygnacyjnym dachem mansardowym. Część parterowa była boniowana[4]. W 1870 roku obie kamienice zostały rozebrane, a w ich miejsce wzniesiono 5-kondygnacyjny dom mieszkalno-handlowy z 13-osiową fasadą akcentowaną dwuosiowymi ryzalitami po bokach[5]. W części parterowej i na I piętrze znajdowały się witryny sklepowe w formie łukowych arkad w stylu pseudorenesansowym. W osi centralnej, nad I piętrem znajdował się wieloboczny, dwukondygnacyjny wykusz zakończony balkonem[6].
Po 1945 roku
edytujPodczas działań wojennych budynek uległ zniszczeniu. Został odbudowany wraz z pozostałymi kamienicami z zachodniej pierzei w latach 1955–1958[7]. Autorem projektu był Emil Kaliski, a następnie Karol Ferdynand Skomorowski. Podstawą odbudowy kamienicy nr 8/9, jak i kamienic nr 7 i 6 były ikonograficzne materiały pochodzące z połowy XVIII wieku oraz inne materiały historyczne, które nadały renesansowy charakter dwóch skrajnych kamienic w pierzei zachodniej. W fasadzie kamienicy pod numerem 6 wstawiono zabytkowy portal renesansowy[8], według Bogusława Czechowicza manierystyczny[9], przeniesiony z ul. Karola Szajnochy[8] lub z kamienicy nr 15 stojącej przy ulicy Złote Koło 15[9]. Pierwotnie portal typu fortecznego miał być elementem fortyfikacji miejskich a jego projektantem mógł być Hans Schneider von Lindau[9]. Podobnie uczyniono w kamienicy nr 7, gdzie umieszczono późnogotycki portal ze zniszczonego budynku stojącego przy ul. Kazimierza Wielkiego 39[8].
Odtworzenie większej liczby kamienic, niż w rzeczywistości znajdowało się przed 1945 rokiem, skomplikowało numerację budynków[8].
Przypisy
edytuj- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo dolnośląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024 [dostęp 2018-05-21].
- ↑ Eysymontt i in. 2011 ↓, s. 334.
- ↑ Goliński 1997 ↓, s. 38.
- ↑ Andrzej Zieliński, Wrocław na dziewiętnastowiecznej rycinie, wyd. Ossolineum, 1988, s.25 staloryt G.M Kurza wg K. Würbsa z XIX wieku
- ↑ Eysymontt i in. 2011 ↓, s. 335.
- ↑ Kirschke 2005 ↓, s. 212.
- ↑ Brzezowski 2005 ↓, s. 284.
- ↑ a b c d Małachowicz 1985 ↓, s. 212.
- ↑ a b c Harasimowicz 1998 ↓, s. 47.
Bibliografia
edytuj- Jan Harasimowicz (red.): Atlas architektury Wrocławia t.II. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie, 1998.
- Gminna Ewidencja Zabytków, Urząd Miejski Wrocławia, 18 kwietnia 2019 [dostęp 2019-06-03] (pol.).
- Mateusz Goliński: Socjotopografia późnośredniowiecznego Wrocławia. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 1997.
- Krystyna Kirschke: Fasady wrocławskich obiektów komercyjnych z lat 1890-1930: struktura, kolorystyka, dekoracja. Wrocław: Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, 2005. ISBN 83-7085-918-6. OCLC 69298255.
- Rafał Eysymontt, Jerzy Ilkosz, Agnieszka Tomaszewicz, Jadwiga Urbanik (red.): Leksykon architektury Wrocławia. Wrocław: Via Nova, 2011.