Księga z Durrow
Księga z Durrow (łac. Codex Durmachensis[1]) – iluminowany pergaminowy manuskrypt pochodzący z II połowy VII wieku, zawierający łaciński przekład czterech Ewangelii. Stanowi najstarszy znany rękopiśmienny ewangeliarz z terenu Wysp Brytyjskich. Przekazuje dobre brzmienie tekstu Wulgaty, bliskie Kodeksowi Amiatyńskiemu, choć niektóre miejsca są zależne od przekładów starołacińskich[2][3].
Na księgę składa się 248 kart formatu 245×155 mm, zapisanych majuskułą. Karty zdobione są ornamentalnymi bordiurami, wśród których nie ma dwóch identycznych[4]. Każdą ewangelię poprzedza ozdobna karta zwana „dywanową” oraz karta z symbolem danego ewangelisty. Charakterystyczne dla Księgi z Durrow jest zamienienie tradycyjnych symboli św. Marka i św. Jana – lew symbolizuje Jana, a orzeł Marka. Brakuje także karty „dywanowej” przed Ewangelią Mateusza, która według różnych teorii albo zaginęła, albo została przełożona i obecnie stanowi kartę 3.
Miejsce powstania księgi jest sporne, choć większość badaczy wskazuje na Ionę. Zgodnie z treścią kolofonu miała zostać spisana przez św. Kolumbana, który w rzeczywistości zmarł w 597 roku, na długo przed jej powstaniem[4]. Na przełomie VIII i IX wieku manuskrypt znajdował się już w opactwie Durrow (hrabstwo Offaly) w Irlandii. Wtedy też irlandzki król Flann Sinna oprawił księgę w zdobną oprawę (cumdach), która zaginęła pod koniec XVII wieku. Po sekularyzacji opactwa Durrow w połowie XVI wieku manuskrypt trafił w ręce prywatne. W połowie XVII wieku właścicielem manuskryptu został Henry Jones, który w 1661 roku ofiarował go Trinity College w Dublinie, w którego zbiorach znajduje się on do dziś.
Karty z symbolami ewangelistów
edytuj-
Człowiek – symbol św. Mateusza -
Orzeł – (tutaj) symbol św. Marka -
Wół – symbol św. Łukasza -
Lew – (tutaj) symbol św. Jana
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Bernhard Maier, Dictionary of Celtic Religion and Culture, Boydell Press, Woodbridge 2000, s. 40.
- ↑ Martin McNamara, The Latin Gospels, with Special Reference to Irish Tradition, w: The Earliest Gospels, edited by Charles Horton, T&T Clark International, London 2004, s. 99.
- ↑ David Rollason, Northumbria, 500-1100. Creation and Destruction of a Kingdom, Cambridge University Press, Cambridge 2003, s. 157.
- ↑ a b Klára Csapodiné Gárdonyi, Iluminowane kodeksy europejskie, Ossolineum, Wrocław 1984, s. 18.
Bibliografia
edytuj- Medieval Ireland. An Encyclopedia, edited by Séan Duffy, Routledge, New York 2005.