Wikipedia

Barack Obama

44. prezydent USA (2009–2017), noblista pokojowy

Barack Hussein Obama II (wym. /bəˈrɑ:k hu:ˈseɪn oʊˈbɑ:mə/ ( odsłuchaj), ur. 4 sierpnia 1961 w Honolulu[1][2]) – amerykański polityk, demokrata, 44. prezydent Stanów Zjednoczonych, w latach 2005–2008 senator ze stanu Illinois, zwycięzca wyborów prezydenckich w 2008[3] i ponownie w 2012[4]. Pierwszy w historii Afroamerykanin wybrany na stanowisko prezydenta USA.

Barack Obama
Ilustracja
Barack Obama (2012)
Pełne imię i nazwisko

Barack Hussein Obama II

Data i miejsce urodzenia

4 sierpnia 1961
Honolulu

44. prezydent Stanów Zjednoczonych
Okres

od 20 stycznia 2009
do 20 stycznia 2017

Przynależność polityczna

Partia Demokratyczna

Pierwsza dama

Michelle Obama

Wiceprezydent

Joe Biden

Poprzednik

George W. Bush

Następca

Donald Trump

Senator Stanów Zjednoczonych z Illinois
Okres

od 3 stycznia 2005
do 16 listopada 2008

Poprzednik

Peter G. Fitzgerald

Następca

Roland Burris

Faksymile
Odznaczenia
Wielki Łańcuch Orderu Sikatuny (Filipiny) Order Rajamitrabhorn (Tajlandia) Kawaler Komandor Orderu Imperium Brytyjskiego od 1936 (cywilny) Łańcuch Orderu Abd al-Aziza ibn Sauda (Arabia Saudyjska)
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach

Jest laureatem Pokojowej Nagrody Nobla za rok 2009 za wysiłki w celu ograniczenia arsenałów nuklearnych i pracę na rzecz pokoju na świecie[5][6]; Człowiek Roku tygodnika „Time” w 2008[7] i 2012[8].

Życiorys

edytuj

Młodość

edytuj

Urodził się 4 sierpnia 1961 w Kapi’olani Medical Center for Women & Children w Honolulu. Jego ojciec, Barack Obama Sr., wywodzący się z afrykańskiego ludu Luo, urodził się w kenijskiej prowincji Nyanza, a matka, Ann Dunham, mająca korzenie głównie angielskie, z domieszką niemieckich, szwajcarskich, szkockich, walijskich i irlandzkich – w Wichicie w stanie Kansas[9][10]. Jego rodzice poznali się w 1960 na Uniwersytecie Hawajskim w Manoa(inne języki), gdzie Barack senior studiował dzięki stypendium dla zagranicznych studentów[9][11], a następnie wzięli ślub 2 lutego 1961, jednak rozeszli się, gdy ich syn miał dwa lata, a w 1964 doszło do ich rozwodu[12]. Jego ojciec kontynuował studia doktoranckie na Uniwersytecie Harvarda, po czym wrócił do Kenii, gdzie w 1982 zmarł w wypadku samochodowym[13]. Z kolei matka Obamy w 1966 wyszła powtórnie za mąż, tym razem za Lolo Soetoro z Indonezji, po czym w 1967 wraz z rodziną przeprowadziła się do Dżakarty[14]. Para miała jedną córkę, Mayę (oprócz niej Obama ma też rodzeństwo ze strony ojca – dwie siostry i pięciu braci)[15]. Rozwiedli się w latach 70., a w 1987 Soetoro zmarł z powodu choroby wątroby[16].

Obama w dzieciństwie i okresie dorastania nazywany był „Barry”[17][18]. Od 6. do 10. roku życia mieszkał z matką w Dżakarcie i chodził do tamtejszej szkoły, w której lekcje prowadzone były w języku indonezyjskim[19][20] (według słów ambasadora indonezyjskiego w USA Obama wciąż dość dobrze mówi w tym języku[21]). W 1971 wrócił do Honolulu, gdzie zamieszkał z dziadkami ze strony matki, Madelyn i Stanleyem Dunhamami, oraz uczęszczał do prywatnej Punahou School(inne języki)[14], którą ukończył w 1979. Według słów Obamy przyjęcie go do tej placówki dla jego dziadków „oznajmiało początek czegoś wielkiego, podniesienie statusu rodziny”[22].

Ann Dunham wróciła na Hawaje w 1972, a w 1977 znów wyjechała do Indonezji, gdzie prowadziła antropologiczne badania terenowe. W 1994 powróciła na Hawaje, a w następnym roku zmarła na raka jajnika, kilka miesięcy po wydaniu przez Obamę autobiograficznej książki Dreams from My Father(inne języki)[23] (pol. Odziedziczone marzenia: Spadek po moim ojcu). Wiedzę o ojcu, którego później widział tylko raz, podczas krótkiej wizyty w 1971, czerpał głównie z rodzinnych opowieści i fotografii[13]. O wczesnym dzieciństwie pisał: „To, że mój ojciec nie przypominał ludzi wokół mnie, że był czarny jak smoła, a moja matka biała jak mleko, było ledwo co rejestrowane przez mój umysł”[24]. W sierpniu 2006 wraz z żoną i córkami wspólnie odwiedził miejsce narodzin ojca, wioskę nieopodal Kisumu w zachodniej, rolniczej części Kenii[25][26].

Podczas jednego ze spotkań ze studentami w 2007 przyznał się, że jako nastolatek w średniej szkole miał okres słabości, w którym spożywał alkohol, palił marihuanę i próbował kokainy, aby „wypchnąć z umysłu pytania o to, kim jest”. Sam krytycznie odnosi się do tego okresu, twierdząc, że była to strata czasu[27]. Po szkole średniej przeprowadził się do Los Angeles, gdzie przez dwa lata studiował na Occidental College(inne języki)[28][29], po czym przeniósł się na Columbia University w Nowym Jorku na kierunek politologia ze specjalizacją stosunki międzynarodowe[30]. Stopień licencjata (ang. bachelor degree) zdobył w 1983. Następnie pracował w Business International Corporation(inne języki) i New York Public Interest Research Group(inne języki), po czym przeniósł się do Chicago, gdzie podjął pracę jako działacz społeczny[31]. Jako dyrektor projektu rozwijających się społeczności pracował z mało zarabiającymi mieszkańcami Roseland w Chicago i zajmował się budownictwem społecznym w Altgeld Gardens(inne języki)[32][33]. W 1988 rozpoczął studia w Harvard Law School[34][35], w 1990 został wybrany na prezesa „Harvard Law Review”, prestiżowego miesięcznika prawniczego redagowanego przez niezależną grupę studentów, jako pierwszy Afroamerykanin w jego 103-letniej historii[36][37], a w rok później uzyskał magistra praw (łac. Juris Doctor)[38] magna cum laude[39]. Jeszcze w trakcie studiów w 1988 odbył wakacyjne praktyki w kancelarii prawniczej Sidley & Austin[40].

Powróciwszy do Chicago, działał na rzecz rejestracji głosujących[39]. Jako prawnik w kancelarii Miner, Barnhill & Galland w latach 1993–1996 reprezentował działaczy społecznych oraz wnoszących sprawy o dyskryminację i naruszenie Voting Rights Act(inne języki)[41]. Poza tym prowadził zajęcia na temat rasizmu oraz wykładał prawo konstytucyjne na University of Chicago Law School od 1993 do 2004, kiedy to został wybrany do Senatu[42][43].

Legislatura stanowa

edytuj

W 1996 został wybrany do stanowego senatu Illinois z 13. dystryktu Chicago[44]. W 1998 i 2002 został ponownie wybrany do senatu stanowego, a w listopadzie 2004 zrezygnował z mandatu, kiedy to został wybrany do Senatu Stanów Zjednoczonych[45].

Jako senator stanowy wywalczył poparcie obu partii dla ustaw dotyczących opieki zdrowotnej i korupcji[46]. Przedłożył ustawę na rzecz ulg podatkowych dla ludzi o niskich dochodach, współpracował przy projekcie reformy opieki społecznej i promował zwiększenie subsydiów na opiekę nad dziećmi[47][48]. Dzięki niemu przegłosowano też ustawy: nakazującą nagrywanie na wideo przesłuchań w sprawie zabójstw i odnotowywanie przez policjantów rasy zatrzymywanych kierowców, aby monitorować, czy kontrole nie są dokonywane w oparciu o rasę[47].

W 2000 ubiegał się o nominację partyjną w wyborach do Izby Reprezentantów USA z pierwszego okręgu stanu Illinois, której nie uzyskał, przegrywając z partyjnym rywalem, ubiegającym się o piątą kadencję, Bobbym Rushem(inne języki)[49][50], współzałożycielem tamtejszego oddziału radykalnej Partii Czarnych Panter. Podczas kampanii przed wyborami do Senatu krajowego w 2004 zdobył poparcie oddziału Fraternal Order of Police(inne języki) z Illinois, którego prezes pochwalił Obamę za aktywną współpracę z organizacjami policyjnymi odnośnie do reform w sprawie kary śmierci[51][52]. Wyborczy przeciwnicy reprezentujący ruch pro-choice w Partii Demokratycznej, jak i przeciwnik z ruchu pro-life z Partii Republikańskiej skrytykowali go za serię głosów wstrzymujących się i przeciw w kwestii aborcji w późnej fazie ciąży i powiadamiania o zabiegu rodziców małoletniej ciężarnej[53].

Mowa przewodnia na Narodowej Konwencji Demokratów 2004

edytuj

Pozostając senatorem stanowym, napisał i wygłosił mowę przewodnią Narodowej Konwencji Demokratów 2004, która odbyła się 27 lipca 2004 w Bostonie[54]. Opisawszy doświadczenia dziadka ze strony matki jako weterana II wojny światowej, beneficjenta programów Federal Housing Administration(inne języki) (w ramach New Dealu) i G.I. Billu(inne języki) (skupiającego się na dawaniu powracającym z wojny żołnierzom szansy na zdobycie wykształcenia), powiedział:

Nie, ludzie nie oczekują, że rząd rozwiąże wszystkie ich problemy. Ale czują, głęboko w kościach, że przy zmianie priorytetów możemy się upewnić, że każde dziecko w Ameryce ma przyzwoity start w życiu i że drzwi szansy pozostaną otwarte dla wszystkich. Wiedzą, że możemy sobie poradzić lepiej. I chcą tego wyboru[55].

Krytykując administrację George’a W. Busha i jej podejście do wojny w Iraku, Obama mówił o kapralu Marines Seamusie Ahernie z East Moline w Illinois, pytając, „czy służymy mu równie dobrze, jak on służy nam?” i dalej:

Kiedy wysyłamy naszych młodych mężczyzn i kobiety na niebezpieczeństwo, jesteśmy zobowiązani do niefałszowania liczb i nieukrywania prawdy o miejscu, do którego jadą, do troski o ich rodziny, gdy ich [tj. żołnierzy] tu nie ma, do dbania o żołnierzy po ich powrocie i do tego, by nigdy, przenigdy nie iść na wojnę bez wystarczającej ilości wojsk, by ją wygrać i zasłużyć na szacunek świata[55].

Mówił też o jedności narodowej:

Eksperci lubią szatkować nasz kraj na czerwone stany i niebieskie stany, czerwone dla Republikanów, niebieskie dla Demokratów. Ale dla nich też mam wiadomość. Czcimy wspaniałego Boga w niebieskich stanach i nie lubimy agentów federalnych szperających po naszych bibliotekach w czerwonych stanach. Trenujemy Małą Ligę(inne języki) w niebieskich stanach i mamy gejowskich przyjaciół w czerwonych stanach. Są patrioci, którzy sprzeciwiali się wojnie w Iraku i patrioci, którzy ją poparli. Jesteśmy jednym narodem, wszyscy przyrzekaliśmy wierność gwiazdom i pasom, wszyscy bronimy Stanów Zjednoczonych Ameryki[55].

Mowa przedstawiła Obamę większości Amerykanów, a jej entuzjastyczne przyjęcie na konwencji i obszerne relacje w mediach szybko zapewniły mu status gwiazdy[56][57]. Felietonista Jimmy Breslin(inne języki) wówczas przewidział, że Obama będzie się ubiegał o prezydenturę[58].

Kampania do Senatu

edytuj

W 2003 zaczął ubiegać się o miejsce w Senacie zwolnione przez Republikanina Petera Fitzgeralda[59]. We wczesnych sondażach plasował się za milionerem Blairem Hullem(inne języki) (którego popularność jednak ucierpiała wskutek podejrzeń o stosowanie przemocy wobec rodziny[60]) i Kontrolerem Finansów Stanu Illinois Danielem Hynesem(inne języki)[60]. Kandydatura Obamy została wsparta kampanią reklamową wykorzystującą zdjęcia wówczas już nieżyjącego burmistrza Chicago, Harolda Washingtona(inne języki) (pierwszego czarnoskórego burmistrza tego miasta) i senatora Paula Simona(inne języki), a także poparciem ze strony córki Simona oraz wielkich dzienników: „Chicago Tribune” i „Chicago Sun-Times”[61]. W marcowych prawyborach zdobył ponad 52% głosów, z przewagą 29 punktów procentowych nad Hynesem[62].

Spodziewano się, że jego rywalem będzie zwycięzca prawyborów republikańskich, Jack Ryan, ale ten wycofał się w czerwcu 2004 w związku z oskarżeniem przez byłą żonę, aktorkę Jeri Ryan, o molestowanie seksualne[63]. W sierpniu 2004, mniej niż trzy miesiące przed dniem wyborów, nominację Republikanów na miejsce Ryana otrzymał Alan Keyes[64], długoletni mieszkaniec stanu Maryland, który oficjalnie został mieszkańcem Illinois przy okazji tejże nominacji[65]. W trzech debatach telewizyjnych Obama i Keyes wymieniali się odmiennymi poglądami na temat badań nad komórkami macierzystymi, aborcji, prawa do posiadania broni, talonów szkolnych (ang. school voucher; certyfikat dający rodzicom możliwość płacenia za edukację dzieci w wybranej, nie przydzielonej szkole) i cięć podatkowych[66].

W listopadowych wyborach zdobył 70% głosów, odnosząc najwyższe zwycięstwo wyborcze w historii stanu Illinois[67][68].

Kariera w Senacie

edytuj

4 stycznia 2005 został zaprzysiężony na senatora[69]. Debiutując na politycznej scenie Waszyngtonu, zebrał zespół renomowanych doradców specjalizujących się w zagadnieniach przekraczających wymagania wobec służącego pierwszą kadencję senatora[70][71]. Wśród nowo zatrudnionych w jego ekipie znaleźli się Pete Rouse, były szef sztabu lidera Demokratów w senacie Toma Daschle’a (również jako szef sztabu) i ekonomistka Karen Kornbluh(inne języki), była zastępczyni szefa sztabu sekretarza skarbu Roberta Rubina (jako dyrektor ds. politycznych)[72][73]. Wśród jego kluczowych doradców byli Samantha Power, specjalizująca się w kwestiach praw człowieka i ludobójstw, a także byli członkowie administracji Billa Clintona: Anthony Lake(inne języki) i Susan Rice[74][75].

Działał w czterech komisjach senackich: spraw zagranicznych, zdrowia, edukacji i pracy, bezpieczeństwa wewnętrznego oraz do spraw weteranów. Był też przewodniczącym podkomisji ds. europejskich w komisji spraw zagranicznych od 2007 i członkiem Afroamerykańskiego Lobby w Kongresie (ang.: Congressional Black Caucus(inne języki))[76][77].

109. Kongres

edytuj

Odegrał znaczącą rolę w staraniach Senatu o zwiększenie ochrony granic i reformę praw imigracyjnych. W 2005 poparł ustawę Secure America and Orderly Immigration Act(inne języki) przedstawioną przez republikańskiego senatora z Arizony, Johna McCaina[78]. Później dodał trzy poprawki do Comprehensive Immigration Reform Act(inne języki), która została zatwierdzona przez Senat w maju 2006, ale nie uzyskała większości głosów w Izbie Reprezentantów[79][80]. We wrześniu 2006 poparł pokrewną ustawę, Secure Fence Act(inne języki), na mocy której miało być wybudowane ogrodzenie i inne instalacje bezpieczeństwa na granicy USA z Meksykiem[81]. Prezydent Bush podpisał ustawę miesiąc później, nazywając ją „ważnym krokiem w kierunku reformy imigracyjnej”[82].

Współpracując najpierw z senatorem Dickiem Lugarem (R-IN), a następnie z Tomem Coburnem (R-OK), Obama skutecznie przeprowadził dwie inicjatywy ustawodawcze, którym nadano jego nazwisko. „Lugar-Obama” rozszerza program Cooperative Threat Reduction (ang. Wspólna Redukcja Zagrożenia; inicjatywa mająca na celu zabezpieczenie i likwidację broni masowej zagłady w krajach byłego ZSRR) na broń konwencjonalną, w tym miny przeciwpiechotne i przenośne wyrzutnie pocisków rakietowych ziemia-powietrze[83][84]. „Lugar-Obama” otrzymał fundusze w wysokości 48 mln dolarów[85].

 
Prezydent Bush Jr. podpisuje tzw. ustawę Coburn-Obama Transparency Act (Obama drugi z lewej), 2006

Tak zwany „Coburn-Obama Transparency Act” (oficjalnie: Federal Funding Accountability and Transparency Act of 2006(inne języki), Ustawa o odpowiedzialności i jawności finansowej) zapewnia istnienie strony internetowej prowadzonej przez Office of Management and Budget(inne języki), na której wymienione są wszystkie organizacje otrzymujące fundusze federalne począwszy od 2007 wraz ze szczegółami dotacji (kwoty, powód przyznania)[86][87]. W grudniu 2006 prezydent Bush podpisał „Democratic Republic of the Congo Relief, Security, and Democracy Promotion Act” (Ustawę o odciążeniu, bezpieczeństwie i promocji demokracji w Demokratycznej Republice Konga), pierwszy federalny akt prawa, za który właśnie Obama był głównym odpowiedzialnym[88].

 
Podczas wizyty w Rosji w towarzystwie senatora Richarda Lugara

Jako członek senackiej komisji spraw zagranicznych Obama odbywał oficjalne podróże do Europy Wschodniej, Afryki i na Bliski Wschód. W sierpniu 2005 odwiedził Rosję, Ukrainę i Azerbejdżan w ramach starań o rozwój kontroli nad światowym arsenałem broni konwencjonalnej i masowego rażenia jako pierwszej linii obrony przed terroryzmem[89]. W styczniu 2006, po spotkaniach z członkami Sił Zbrojnych USA w Kuwejcie i Iraku, odwiedził też Jordanię, Izrael i Palestynę, gdzie podczas spotkania z palestyńskimi studentami na dwa tygodnie przed zwycięstwem Hamasu w tamtejszych wyborach parlamentarnych ostrzegał, że „Stany Zjednoczone nigdy nie uznają zwycięskich kandydatów Hamasu, o ile grupa ta nie odrzuci swojej fundamentalnej misji wyeliminowania Izraela”[90].

Miejscem jego kolejnej, trzeciej oficjalnej podróży były kraje afrykańskie – Południowa Afryka, ojczyzna ojca, Kenia, Dżibuti, Etiopia i Czad. Podczas wystąpienia na Uniwersytecie Nairobi, które było transmitowane przez telewizję na cały kraj, mówił o wpływie rywalizacji etnicznej i korupcji w Kenii[91], wywołując publiczną debatę między przywódcami rywalizujących frakcji – jedni bronili stanowiska Obamy, inni nazywali jego spostrzeżenia niesprawiedliwymi i niewłaściwymi[92][93]. Jesienią 2006 wydał swoją drugą książkę – Audacity of Hope. Thoughts on Reclaiming the American Dream[94] (pol. Odwaga nadziei: moja droga życiowa, wartości i ideały polityczne).

110. Kongres

edytuj
 
Senator Obama podczas wizyty w New Hampshire, sierpień 2007

Wybory do 110. Kongresu 7 listopada 2006 dały kontrolę nad nim Partii Demokratycznej. W pierwszym miesiącu jego działania Obama pracował z Russem Feingoldem (D-WI) przeciwko powszechnemu udostępnianiu kongresmenom przez lobbystów prywatnych samolotów korporacji i na rzecz ujawnienia łączonych (tj. przekazywanych przez jedną osobę, ale de facto zebranych od wielu) dotacji na kampanie wyborcze na mocy „Ustawy o uczciwym przywództwie i otwartym rządzie” (ang. Honest Leadership and Open Government Act(inne języki)) wprowadzonej w życie we wrześniu 2007[95][96]. Wspólnie z Chuckiem Schumerem (D-NY) przedłożył „Ustawę o zapobieganiu zwodniczym praktykom i onieśmielaniu wyborców” (Deceptive Practices and Voter Intimidation Prevention Act(inne języki)), której celem było nadanie statusu przestępstwa wszelkim próbom oszukania wyborców – np. rozprowadzaniu ulotek z fałszywymi informacjami[97][98].

Inicjatywy Obamy w dziedzinie energetyki były oceniane zarówno pozytywnie, jak i negatywnie przez środowiska ekologów, które z zadowoleniem powitały przedłożony przezeń wspólnie z Johnem McCainem (R-AZ) projekt ustawy zakładającej redukcję ogólnoświatowej emisji gazów cieplarnianych o dwie trzecie do roku 2050, ale już sceptycznie podeszły do wspieranej przez Obamę ustawy promującej upłynnianie węgla[99][100].

Obama przedstawił też Iraq War De-Escalation Act(inne języki) („Ustawę o deeskalacji wojny w Iraku”) mającą ustalić górny pułap dla ilości amerykańskich wojsk w Iraku i doprowadzić do ostatecznego wycofania jednostek bojowych do kwietnia 2008[101] i – wspólnie z Kitem Bondem (R-MO) – poprawkę do National Defense Authorization Act(inne języki) dodającą gwarancje „honorowego” zwolnienia z wojska z powodu zaburzeń osobowości wywołanych udziałem w walkach i wzywającą do dokonania kontroli przez Government Accountability Office ze względu na doniesienia, iż procedurę tę stosowano w sposób niezgodny z przepisami, by zaoszczędzić pieniądze[102]. Następnie przedłożył Iran Sanctions Enabling Act („Ustawę umożliwiającą nałożenie sankcji na Iran”) wspierającą pozbywanie się udziałów państwowych funduszy emerytalnych w irańskim przemyśle naftowo-gazowym[103], a wspólnie z Chuckiem Hagelem (R-NE) wprowadził regulacje prawne mające obniżyć ryzyko terroryzmu nuklearnego. Postanowienie z ustawy Hagela i Obamy zostało zatwierdzone przez Kongres jako poprawka do State-Foreign Operations appropriations bill[104].

Obama przedłożył też senacką poprawkę do „Stanowego programu ubezpieczeń zdrowotnych dzieci” (State Children’s Health Insurance Program(inne języki), SCHIP; obecnie: The Children’s Health Insurance Program, CHIP), w myśl której rodziny dbające o żołnierzy, którzy odnieśli obrażenia w boju, otrzymywałyby roczną gwarancję zatrudnienia[105]. Po przejściu przez obie izby Kongresu została jednak zawetowana przez prezydenta Busha w październiku 2007, co Obama nazwał posunięciem pokazującym „gruboskórność (...) obraźliwą dla ideałów, które wyznajemy jako Amerykanie”[106].

16 listopada 2008 Obama, już jako prezydent elekt Stanów Zjednoczonych, formalnie zrezygnował z miejsca w Senacie, choć nie był do tego zobowiązany przed 20 stycznia 2009 (dzień formalnego objęcia urzędu). Uczynił to aby, jak sam oświadczył, skupić się nad budowaniem swej administracji[107]. Gubernator Illinois Rod Blagojevich (demokrata) mianował nowego senatora przed końcem roku (w związku z upływem kadencji Obamy w 2010 nie odbyły się wybory przedterminowe, a tymczasowy senator zajmował miejsce na czas jej upływu)[108][109][110].

Wybory prezydenckie w 2008

edytuj
 
Barack Obama i senator Ted Kennedy

Podczas głosowania 4 listopada 2008 kandydaci na elektorów popierający Obamę zdobyli 365 mandatów w 538-mandatowym Kolegium Elektorskim wobec 173 mandatów przyszłych elektorów głównego kontrkandydata Obamy, Johna McCaina. McCain ostatecznie wygrał w Missouri (które od ponad stulecia, z wyjątkiem roku 1956, opowiadało się po stronie zwycięzcy, jednak nie w 2008), a Obama – w Karolinie Północnej.

Formalnie wybór prezydenta został dokonany 15 grudnia 2008 przez Kolegium Elektorskie, a zaprzysiężenie na ten urząd odbyło się 20 stycznia 2009 o godz. 12:00 czasu wschodniego (EST).

Rys chronologiczny

edytuj

10 lutego 2007, stojąc przed Starym Kapitolem w Springfield w stanie Illinois, Obama ogłosił, iż zamierza kandydować w wyborach prezydenckich w 2008[111]. Opisując swoje życie w Illinois i symbolicznie nawiązując do słynnej przemowy Abrahama Lincolna z 1858, znanej jako House Divided Speech, mówił: „To dlatego, w cieniu Starego Kapitolu, gdzie Lincoln niegdyś wezwał skłócony dom (ang. house divided[112]), by stanął razem, gdzie wspólne nadzieje i wspólne marzenia wciąż żyją, staję przed wami, aby ogłosić moją kandydaturę na [stanowisko] Prezydenta Stanów Zjednoczonych Ameryki”[113].

 
Obama podczas spotkania z wyborcami (2008)
 
Barack Obama z Pokojową Nagrodą Nobla (2009)

Przemawiając na spotkaniu Narodowego Komitetu Demokratów (DNC) na tydzień przed tym wystąpieniem, Obama wezwał do zakończenia kampanii opartych na czarnym PR-ze, argumentując, iż „nie może tu chodzić o to, kto na kogo wykopie więcej szkieletów, kto zaliczy najmniej potknięć w trakcie kampanii. Jesteśmy winni Amerykanom zrobienie czegoś więcej”[114]. W pierwszej połowie 2007 na konta kampanii Obamy wpłynęło 58 mln dolarów, co było najlepszym wynikiem z osiągniętych przez wszystkich ówczesnych kandydatów, a także rekordem pierwszych sześciu miesięcy lat przedwyborczych w ogóle[115]. Drobni dawcy (tj. ci, od których datki nie przekroczyły 200 dol.), przelali łącznie 16,4 mln dol., co było najlepszym wynikiem spośród kandydatów Partii Demokratycznej[116]. W pierwszym miesiącu 2008 Obama zebrał na swoją kampanię łącznie 36,8 mln dol., czym ustanowił rekord kwoty zebranej w ciągu miesiąca przez kandydata do prezydentury w prawyborach Demokratów[117]. Głównym szefem kampanii Obamy został David Plouffe, a za komunikację i współpracę z mediami odpowiadał David Axelrod[118].

Wskutek obaw o bezpieczeństwo Obamy jako pierwszego ciemnoskórego (mulata) kandydata do prezydentury mającego realną szansę na zwycięstwo amerykański rząd przydzielił mu ochronę Secret Service na 18 miesięcy przed wyborami powszechnymi[119].

Dwa miesiące przed pierwszymi wyborami w stanach Iowa i New Hampshire, gdy sondaże wykazywały przewagę senator Hillary Clinton, Obama zaczął jej zarzucać brak jasnego określenia pozycji politycznej[120][121]. Promując swoją kandydaturę w Iowa, stwierdził w wypowiedzi The Washington Post, że jako nominowany z ramienia Partii Demokratycznej uzyskałby więcej głosów niż Clinton ze strony głosujących niezależnych oraz Republikańskich[122]. Obama i Clinton podzielili się zwycięstwami w pierwszych czterech prawyborach demokratycznych, z których Obama okazał się lepszy w głosowaniach w stanie Iowa (ang.: Iowa caucus) i Karolinie Południowej[123][124], podczas gdy Clinton – w New Hampshire i Nevadzie (caucus)[125][126]. Wygrana w stanie Iowa, gdzie Clinton została wyprzedzona także przez Johna Edwardsa, stała się możliwa dzięki rekordowo wysokiej frekwencji wśród głosujących poniżej 30. roku życia, z czego większość po raz pierwszy uczestniczyła w caucusie[127]. Będąc w skali kraju 20% za Clinton przed lutowym tzw. Superwtorkiem, zdołał zniwelować tę przewagę i wywalczyć głosy 20 delegatów więcej niż rywalka[128]. Pobił też kolejne rekordy w dziedzinie zbierania funduszy, otrzymując na kampanię przedwyborczą w pierwszych dwóch miesiącach 2008 ponad 90 mln dol., tj. dwa razy więcej, niż w tym samym okresie zdobyła Clinton[129].

Obama otrzymał nominację partyjną 28 sierpnia 2008 podczas konwencji partyjnej w Denver w stanie Kolorado[130]. Poparcia udzielił mu wtedy były prezydent Bill Clinton, co ucięło spekulacje o rzekomym konflikcie Obamy z Clintonami[131].

Program wyborczy

edytuj
 
Barack Obama i Joe Biden, Springfield w stanie Illinois, 23 sierpnia 2008

W zakresie polityki fiskalnej Obama zamierzał m.in. zwolnić z podatków starszych obywateli, którzy mają roczne dochody poniżej 50 tys. dolarów[132]. Zamierzał znieść – wprowadzone za kadencji prezydenta George’a W. Busha – ulgi podatkowe dla najbogatszych obywateli[133], postulując podwyższenie do 28 z 15 proc. podatku od zysków kapitałowych. Chciał podwyższenia podatku od dochodów ponad 102 tys. dol. rocznie. Był za zwiększeniem kredytów podatkowych.

Proponował pakiet 30 mld dol. wsparcia dla właścicieli nieruchomości. Z tej sumy m.in. 10 mld przypadłoby władzom stanowym i samorządom na pomoc najbardziej dotkniętym i 10 mld na ratowanie ludzi przed utratą domu. Obama proponował też zmianę ustawy o bankructwach, by zwykłe rodziny mogły zmienić warunki hipoteki. Amerykanom klas średnich dałby 10 proc. ulgi w podatku hipotecznym. Jeśli chodzi o handel, podkreślał konieczność renegocjowania niektórych punktów umowy o wolnym handlu z Kanadą i Meksykiem (NAFTA). Chcąc zachować poparcie związków zawodowych, wypowiadał się przeciw podobnym niedawnym umowom z innymi krajami (ostatnio z Kolumbią). W dziedzinie ochrony zdrowia zalecał krajowy system taniej opieki zdrowotnej dla wszystkich Amerykanów[133]. Koszt szacowany na 50 – 65 mld dol. zostałby sfinansowany ze zniesienia ulg podatkowych od dochodów ponad 250 tys. dol. rocznie[134].

W przemówieniu wygłoszonym do weteranów w sierpniu zasugerował, że jako prezydent poprze propozycje zlikwidowania Rady Rosja-NATO i zablokowania wejścia Rosji do Światowej Organizacji Handlu (WTO) w odpowiedzi na rosyjskie postępowanie wobec Gruzji[135]. W trakcie kampanii prezydenckiej Obamie towarzyszyły hasła: „Change We Can Believe In”, „Change We Need” oraz „Yes We Can”.

Wynik wyborów

edytuj

Podczas głosowania 4 listopada 2008 kandydaci na elektorów popierający Baracka Obamę zdobyli 365 mandatów w 538-mandatowym Kolegium Elektorskim wobec 173 mandatów przyszłych elektorów głównego kontrkandydata Obamy, Johna McCaina.

Formalnie wybór prezydenta został dokonany 15 grudnia 2008 przez Kolegium Elektorskie, kandydaci zgodnie z przewidywaniami uzyskali odpowiednio: Obama – 365 głosów, McCain – 173 głosy. 20 stycznia 2009 został zaprzysiężony na 44. prezydenta Stanów Zjednoczonych.

W 2012 ogłosił, że będzie ubiegał się o reelekcję, ponownie jako kandydat z ramienia Partii Demokratycznej[136]. 6 listopada 2012 wygrał wybory prezydenckie, zdobywszy 51,06% głosów i pokonując Mitta Romneya.

Prezydentura

edytuj
Osobny artykuł: Gabinet Baracka Obamy.
Ten artykuł należy dopracować:
uzupełnić informacje.
Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Proces przejęcia urzędu prezydenta

edytuj
Zaprzysiężenie Baracka Obamy
 
Obama podczas składania przysięgi, 20 stycznia 2009
 
Barack Obama i Nancy Pelosi
 
Barack Obama z członkami swego pierwszego gabinetu (2009)
 
Dług publiczny USA

Proces przejęcia urzędu prezydenta (ang. presidential transition) trwał do dnia inauguracji 20 stycznia 2009. Przez ten czas prezydent elekt tworzył swoją przyszłą administrację, która współpracowała z odchodzącą administracją, by zapewnić płynne przekazanie władzy. Pierwszą oficjalną decyzją Obamy w tym procesie było mianowanie Rahma Emanuela na stanowisko przyszłego szefa sztabu[137].

Polityka gospodarcza

edytuj

Plan ratunkowy dla gospodarki 2009

edytuj

Zapowiadał, że jego plan gospodarczy warty ponad 800 mld dol. powinien przyczynić się do powstania 3-4 mln miejsc pracy w ciągu dwóch lat. Bezrobocie w Stanach Zjednoczonych wzrosło w 2008 do poziomu najwyższego od 16 lat. 500 tys. ludzi miałoby znaleźć pracę przy modernizacji infrastruktury i budowie sieci szerokopasmowego Internetu, drugie tyle – w nowym przemyśle czystej energii, a po kilkaset tysięcy miejsc pracy miałoby natomiast powstać w oświacie i służbie zdrowia. Plan Obamy przewidywał także obniżki podatków dla osób indywidualnych i firm na kwotę 275 mld dol. Kolejne 550 mld dol. stanowić miały wydatki rządu federalnego[138]. Większość rządowych pieniędzy została przeznaczona na zasiłki dla bezrobotnych, ubezpieczenia zdrowotne, kupony żywnościowe dla najbiedniejszych oraz dofinansowanie szkolnictwa i policji.

Plan został przegłosowany w Kongresie w lutym 2009. Został on skorygowany i kosztował ostatecznie 787 mld dol., z czego ok. 300 mld dol. stanowiły ulgi podatkowe dla klasy średniej, 250 mld dol. przeznaczono na pomoc potrzebującym stanom, a 200 mld dol. na modernizację krajowej infrastruktury[139][140].

Polityka budżetowa

edytuj

Pod koniec lutego 2009 zapowiedział, że do 2013 deficyt budżetowy zostanie zmniejszony o połowę. W swoim pierwszym przemówieniu przed połączonymi izbami Kongresu wygłoszonym 24 lutego 2009 zapowiedział inwestowanie w edukację i służbę zdrowia oraz odnawialne źródła energii. Jego plan przewidywał podwyższenie podatków – w celu sfinansowania reformy ochrony zdrowia i cięć podatkowych dla biednych – oraz nieznaczny wzrost wydatków na wojsko. W budżecie na najbliższe 10 lat rząd planował zwiększenie dochodów państwa przez jeszcze większe podwyżki podatków od najzamożniejszych Amerykanów i korporacji, niż Obama zapowiadał podczas kampanii wyborczej. Zwiększone dochody miały posłużyć do sfinansowania planu reformy ochrony zdrowia, aby zapewnić ubezpieczenia medyczne jak największej liczbie obywateli, a w perspektywie wszystkim, a także miały umożliwić obniżenie podatków dla najuboższych[141][142].

Energetyka

edytuj

Plan budżetowy Obamy przewidywał również miliardowe dochody od przedsiębiorstw, które miały wykupywać prawa do przekraczających wyznaczone limity emisji gazów cieplarnianych. Dodatkowe dochody miały sfinansować inwestycje w rozwój alternatywnych wobec ropy naftowej źródeł energii. Nowe źródła energii pozwolą Ameryce bardziej uniezależnić się od importowanej ropy.

Krytyka

edytuj

Senator Judd Gregg ostrzegł, że nadmierny deficyt budżetowy może przyczynić się do bankructwa kraju. Praktycznym następstwem tego planu budżetowego będzie bankructwo USA. Nie da się tego uniknąć. Jeżeli zaakceptujemy propozycje zawarte w tym budżecie na okres dziesięciu lat, ten kraj zbankrutuje. Ludzie przestaną kupować nasz dług, dolar zostanie zdewaluowany. To bardzo poważna sytuacja. Przekażemy naszym dzieciom kraj, na który nas nie stać[143].

Nominacje

edytuj

Dwukrotnie nominował sędziów Sądu Najwyższego USA, którzy otrzymali zatwierdzenie od Senatu. Byli to Sonia Sotomayor (2009) i Elena Kagan (2010). Po śmierci sędziego Antonina Scalii, 16 marca 2016 nominował na opróżnione stanowisko Merricka Garlanda[144]. Senat USA odmówił jednak zatwierdzenia, uznając że powinien go dokonać już nowy prezydent, w 2017 roku[145].

Przebieg prezydentury

edytuj

W styczniu 2009 podpisał tzw. ustawę Lilly Ledbetter ułatwiającą pracownikom zaskarżanie w sądzie dyskryminujących ich pracodawców[146]. Ponadto zakazał stosowania tortur podczas przesłuchań[146]. Zainicjował też proces likwidowania więzienia w Guantánamo, jednak plan ostatecznie się nie powiódł[146]. Za kadencji Obamy został znaleziony i zamordowany Osama bin Laden[147].

Polityka międzynarodowa i bezpieczeństwo

edytuj

Wizyty zagraniczne

edytuj
2009
edytuj
 
Spotkanie z prezydentem i premierem Czech, 2009
 
Spotkanie z prezydentem Meksyku, 2009
 
Spotkanie z premierem Rosji, 2009
 
Spotkanie z premierem Singapuru, 2009
Data Państwo Szczegóły
19 lutego   Kanada Spotkanie z premierem Stephenem Harperem
31 marca – 3 kwietnia   Wielka Brytania Udział w szczycie G20. Spotkanie z premierem Gordonem Brownem i królową Elżbietą II[148]
3-4 kwietnia   Francja   Niemcy Udział w szczycie NATO.
4-5 kwietnia   Czechy Udział w szczycie USA-Unia Europejska. Spotkanie z prezydentem Václavem Klausem i premierem Mirkiem Topolánkiem.
5-7 kwietnia   Turcja Spotkanie z premierem Recepem Tayyip Erdoğanem oraz przemówienie w parlamencie. Udział w forum Aliance of Civilisations oraz spotkanie z prawosławnym patriarchą Bartłomiejem.
7-8 kwietnia   Irak Spotkanie z premierem Nurim al-Malikim oraz żołnierzami amerykańskimi stacjonującymi w Iraku.
16-17 kwietnia   Meksyk Spotkanie z prezydentem Felipe Calderónem.
17-18 kwietnia   Trynidad i Tobago Udział w V szczycie państw kontynentu amerykańskich (Summit of Americas).
3-4 czerwca   Arabia Saudyjska Spotkanie z królem Abd Allahem ibn Abd al-Azizem Al Su’udem.
4 czerwca   Egipt Spotkanie z prezydentem Husnim Mubarakiem. Przemówienia na uniwersytecie w Kairze.
4-5 czerwca   Niemcy Wizyta w obozie koncentracyjnym Buchenwald. Spotkanie z amerykańskim personelem wojskowym.
5-7 czerwca   Francja Udział w uroczystościach 65. rocznicy lądowania w Normandii. Spotkanie z prezydentem Francji Nicolasem Sarkozym, premierem UK Gordonem Brownem i premierem Kanady Stephenem Harperem.
6-8 lipca   Rosja Spotkanie z prezydentem Dmitrijem Miedwiediewem i premierem Władimirem Putinem.
8-10 lipca   Włochy Udział w szczycie G8.
10 lipca   Watykan Spotkanie z papieżem Benedyktem XVI.
10-11 lipca   Ghana Spotkanie z prezydentem Johnem Atta-Millsem. Przemówienie w parlamencie.
9-10 sierpnia   Meksyk Udział w spotkaniu przywódców USA, Kanady i Meksyku.
2 października   Dania Spotkanie z premierem Andersem Fogh Rasmussenem.
13-14 listopada   Japonia Spotkanie z premierem Yukio Hatoyamą.
14-15 listopada   Singapur Udział w szczycie APEC. Spotkanie z premierem Lee Hsien Loongiem i prezydentem Indonezji Susilo Bambang Yudhoyono.
15-18 listopada   Chiny Spotkanie z przewodniczącym Hu Jintao i premierem Wenem Jiabao.
18-19 listopada   Korea Południowa Spotkanie z prezydentem Lee Myung-bakiem oraz żołnierzami amerykańskimi stacjonującymi w Korei Południowej.
9-11 grudnia   Norwegia Udział w ceremonii odebrania Pokojowej Nagrody Nobla.
17-19 grudnia   Dania Udział w konferencji klimatycznej ONZ.
2010
edytuj
 
Spotkanie z premierem Indii, 2010
 
Szczyt NATO w Lizbonie, 2010
Data Państwo Szczegóły
27-28 marca Afganistan Spotkanie z prezydentem Hamidem Karzajem oraz amerykańskim personelem wojskowym.
8 kwietnia   Czechy Podpisanie amerykańsko-rosyjskiego traktatu o redukcji zbrojeń. Spotkanie z prezydentem Rosji Dmtrijem Miedwiediew. Spotkanie z przywódcami państw Europy Środkowo-Wschodniej.
25-27 czerwca   Kanada Udział w szczytach G8 i G20.
6-9 listopada   Indie Spotkanie z premierem Manmohanem Singhem. Przemówienie w parlamencie. Spotkanie ze środowiskami biznesowymi.
9-10 listopada   Indonezja Spotkanie z prezydentem Susilo Bambang Yudhoyono.
10-12 listopada   Korea Południowa Udział w szczycie G20. Spotkanie z prezydentem Lee Myung-bakiem.
12-14 listopada   Japonia Udział w szczycie APEC. Spotkanie z premierem Naoto Kanem.
19-20 listopada   Portugalia Udział w szczycie NATO.
3 grudnia Afganistan Spotkanie z amerykańskim personelem wojskowym i dyplomatycznym.
2011
edytuj
 
Przemówienie w Pałacu Westminsterskim, 2011
 
Spotkanie z premierem Polski, 2011
Data Państwo Szczegóły
19-21 marca   Brazylia Spotkanie z prezydent Dilmą Rousseff.
21-22 marca   Chile Spotkanie z prezydentem Sebastiánem Piñerą.
22-23 marca   Salwador Spotkanie z prezydentem Mauricio Funesem.
23 maja   Irlandia Spotkanie z prezydent Mary McAleese i premierem Endą Kennym.
23-26 maja   Wielka Brytania Spotkanie z królową Elżbietą II, premierem Davidem Cameronem oraz liderem opozycji Edem Milibandem. Przemówienie w parlamencie.
26-27 maja   Francja Udział w szczycie G8.
27-28 maja   Polska Udział w spotkaniu prezydentów państw Europy Środkowej. Spotkanie z premierem Donaldem Tuskiem.
3-4 listopada   Francja Udział w szczycie G20.
16-17 listopada   Australia Spotkanie z premier Julią Gillard. Przemówienie w parlamencie.
17-19 listopada   Indonezja Udział w szczycie ASEAN oraz 6. szczycie Azji Wschodniej.
2012
edytuj
 
Barack Obama podczas szczytu ASEAN, 2012
Data Państwo Szczegóły
25-27 marca   Korea Południowa Udział w szczycie bezpieczeństwa jądrowego.
13-15 kwietnia   Kolumbia Udział w 6. szczycie państw amerykańskich. Podpisanie porozumienia o wolnym handlu między USA a Kolumbią.
1-2 maja Afganistan Spotkanie z prezydentem Hamidem Karzaiem. Spotkanie z amerykańskimi żołnierzami.
17-19 czerwca   Meksyk Udział w spotkaniu przywódców państw G20.
18-19 listopada   Tajlandia Spotkanie z królem Bhumibolem Adulyadejem i premier Yingluck Shinawatrą.
19 listopada   Birma Spotkanie z prezydentem Thein Seinem i liderką opozycji Aung San Suu Kyi.
19-20 listopada   Kambodża Udział w szczytach Azji Wschodniej i ASEAN.
2013
edytuj
 
Ceremonia powitania w Ammanie, 2013
 
Spotkanie z prezydentem Niemiec, 2013
Data Państwo Szczegóły
20-22 marca   Izrael Spotkanie z prezydentem Szimonem Peresem i premierem Binjaminem Netanjahu. Wizyta w muzeum Jad Waszem.
21-22 marca   Palestyna Spotkanie z prezydentem Mahmudem Abbasem i premierem Salamem Fajjadem.
22-23 marca   Jordania Spotkanie z królem Abd Allahem II.
2-3 maja   Meksyk Spotkanie z prezydentem Enrique Peñą Nieto.
3-4 maja   Kostaryka Spotkanie z prezydent Laurą Chinchillą i prezydentami państw Systemu Integracji Środkowoamerykańskiej.
17-18 czerwca   Wielka Brytania Udział w szczycie G8.
18-19 czerwca   Niemcy Spotkanie z prezydentem Joachimem Gauckiem i kanclerz Angelą Merkel. Przemówienie przed Bramą Brandenburską.
26-28 czerwca   Senegal Spotkanie z prezydentem Macky Sallem.
28 czerwca – 1 lipca   Południowa Afryka Spotkanie z prezydentem Jacobem Zumą. Przemówienie na uniwersytecie w Kapsztadzie. Wizyta na Robbeneiland.
1-2 lipca   Tanzania Spotkanie z prezydentem Jakayę Kikwete. Spotkanie z przedstawicielami biznesu.
4-5 września   Szwecja Spotkanie z przywódcami państw nordyckich.
5-6 września   Rosja Udział w szczycie G20.
7-10 grudnia   Południowa Afryka Udział w uroczystościach pogrzebowych Nelsona Mandeli.
2014
edytuj
 
Spotkanie z prezydent Korei Południowej, 2014
 
Spotkanie z premierem Estonii, 2014
 
Szczyt APEC w Pekinie, 2014
Data Państwo Szczegóły
19 lutego   Meksyk Spotkanie z przywódcami Kanady i Meksyku (North American Leaders' Summit).
24-25 marca   Holandia Udział w szczycie bezpieczeństwa jądrowego. Udział w spotkaniu G7
25-26 marca   Belgia Udział w szczycie UE-USA. Spotkanie z sekretarzem generalnym NATO. Spotkanie z królem Filipem i premierem Elio Di Rupo
27 marca   Watykan Spotkanie z papieżem Franciszkiem.
27 marca   Włochy Spotkanie z prezydentem Giorgio Napolitano i premierem Matteo Renzim.
28 marca   Arabia Saudyjska Spotkanie z królem Abd Allah ibn Abd al-Aziz Al Su’ud.
23-25 kwietnia   Japonia Spotkanie z cesarzem Akihito i premierem Shinzō Abe.
25-26 kwietnia   Korea Południowa Spotkanie z prezydent Park Geun-hye.
26-28 kwietnia   Malezja Spotkanie z premierem Najib Razakem i królem Tuanku Abdul Halimem.
28-29 kwietnia   Filipiny Spotkanie z prezydentem Benigno Aquino III.
25-26 maja Afganistan Spotkanie z żołnierzami amerykańskimi.
3-4 czerwca   Polska Udział w uroczystościach 25-lecia wyborów 4 czerwca. Spotkanie z premierem Donaldem Tuskiem i prezydentem Bronisławem Komorowskim. Spotkanie z prezydentem-elektem Ukrainy Petrem Poroszenką.
4-5 czerwca   Belgia Udział w spotkaniu G7.
5-6 czerwca   Francja Udział w uroczystościach 70-lecia D-Day. Spotkanie z prezydentem Françoisem Hollandem.
3-4 września   Estonia Spotkanie z prezydentami państw bałtyckich. Spotkanie z premierem Taavi Rõivasem. Spotkanie z żołnierzami amerykańskimi.
4-5 września   Wielka Brytania Udział w szczycie NATO.
10-12 listopada   Chiny Udział w szczycie APEC. Spotkanie z przewodniczącym Xi Jinpingem i premierem Li Keqiangem. Spotkanie z premierem Australii Tonym Abottem i prezydentem Indonezji Joko Widodo.
12-15 listopada   Mjanma Udział w szczycie ASEAN i szczycie Azji Wschodniej. Spotkanie z prezydentem Thein Seinem i liderką opozycji Aung San Suu Kyi.
15-16 listopada   Australia Udział w spotkaniu G20. Spotkanie z premierem Tonym Abottem i premierem Japonii Shinzo Abe. Przemówienie na University of Queensland.
2015
edytuj
 
Szczyt G7, 2015
Konferencja prasowa po spotkaniu z premierem Etiopii, 2015
Data Państwo Szczegóły
25-27 stycznia   Indie Spotkanie z premierem Narendrą Modim. Udział w obchodach święta narodowego – Dnia Republiki.
27 stycznia   Arabia Saudyjska Spotkanie z królem Salmanem.
9-10 kwietnia   Jamajka Spotkanie z premier Portią Simpson-Miller.
10-11 kwietnia   Panama Udział w szczycie Ameryk. Spotkanie z prezydentem Kuby Raulem Castro.
7-8 czerwca   Niemcy Udział w szczycie G7.
24-26 lipca   Kenia Spotkanie z prezydentem Uhuru Kenyattą. Udział w szczycie gospodarczym.
26-28 lipca   Etiopia Spotkanie z premierem Hajle Marjamem Desalegnem. Przemówienie w siedzibie Unii Afrykańskiej
14-17 listopada   Turcja Udział w szczycie G20.
17-20 listopada   Filipiny Udział w spotkaniu gospodarczym APEC. Spotkanie z prezydentem Filipin Benigno Aquino III. Spotkania z premierami Australii, Japonii i Kanady. Spotkanie z przywódcami państw Partnerstwa Transpacyficznego i Sojusz Pacyficznego.
20-22 listopada   Malezja Udział w szczycie ASEAN i szczycie Azji Wschodniej. Spotkania z premierami Laosu i Singapuru.
29 listopada – 1 grudnia   Francja Udział w konferencji klimatycznej ONZ.
2016
edytuj
 
Spotkanie z prezydentem Argentyny, 2016
 
Wizyta w Hiroszimie, 2016
Data Państwo Szczegóły
20-22 marca   Kuba Spotkanie z prezydentem Raulem Castro.
23-24 marca   Argentyna Spotkanie z prezydentem Mauricio Macrim.
20-21 kwietnia   Arabia Saudyjska Udział w spotkaniu Rady Współpracy Zatoki Perskiej. Spotkanie z królem Salmanem.
21-24 kwietnia   Wielka Brytania Spotkanie z premierem Davidem Cameronem oraz królową Elżbietą II i księciem Filipem[149].
24-25 kwietnia   Niemcy Udział w targach Hannover Messe. Spotkanie z przywódcami Niemiec, Francji, Wielkiej Brytanii i Włoch.
22-25 maja   Wietnam Spotkanie z przywódcami politycznymi kraju. Spotkanie z przedstawicielami środowisk biznesowych i pozarządowych.
25-27 maja   Japonia Udział w spotkaniu G7. Spotkanie z premierem Shinzo Abe. Oddanie hołdu ofiarom ataku atomowego w Hiroshima Peace Memorial Park.
29 czerwca   Kanada Spotkanie z premierem Kanady Justinem Trudeau i prezydentem Meksyku Enrique Peñą Nieto. Przemówienie w parlamencie.
8-9 lipca   Polska Udział w szczycie NATO.
9-10 lipca   Hiszpania Spotkanie z premierem Mariano Rajoyem. Spotkanie z amerykańskim personelem wojskowym w bazie Naval Station Rota.
3-5 września   Chiny Udział w spotkaniu G20.
5-8 września   Laos Udział w szczycie ASEAN i szczycie Azji Wschodniej.
29-30 września   Izrael Udział w uroczystościach pogrzebowych Szimona Peresa.
15-16 października   Grecja Spotkanie z premierem Aleksisem Tsiprasem oraz prezydentem Prokopisem Pavlopoulosem.
16-18 listopada   Niemcy Spotkanie z przywódcami Niemiec, Francji, Wielkiej Brytanii i Włoch.
18-20 listopada   Peru Udział w szczycie APEC. Spotkanie z prezydentem Pedro Pablo Kuczynskim.

Polityka bezpieczeństwa

edytuj
 
Wraz z Joe Bidenem i Hillary Clinton obserwujący postępy operacji Neptune Spear, zakończonej śmiercią Usamy ibn Ladina (2011)

Podczas swojej pierwszej wizyty w Rosji, prezydenci Rosji i USA podpisali porozumienie o redukcji broni jądrowej[150]. Oba kraje zredukują liczbę głowic bojowych do 1500-1675, a systemów przenoszenia – do 500-1110 w ciągu siedmiu lat od wejścia w życie nowego traktatu[151]. Prezydenci USA i Rosji zadeklarowali gotowość współpracy w dziedzinie obrony przeciwrakietowej.

Koniec prezydentury i dalsze lata

edytuj
 
Prezydent Barack Obama ze swoim następcą, Donaldem Trumpem

Zgodnie z konstytucją nie mógł ubiegać się o trzecią kadencję, dlatego w wyborach prezydenckich 2016 poparł kandydaturę Hillary Clinton (byłej sekretarz stanu w jego administracji), która była jego konkurentką o nominację w 2008[152]. Po zwycięstwie Donalda Trumpa pogratulował mu zwycięstwa i 10 listopada 2016 przyjął go w Białym Domu[153]. Spotkanie to zapoczątkowało proces przejęcia władzy prezydenckiej przez Trumpa[154]. W listopadzie 2016 po raz ostatni wręczył Medal Wolności[155]. Ten sam medal w styczniu 2017 wręczył wiceprezydentowi Joemu Bidenowi[156]. 10 stycznia 2017 w Chicago po raz ostatni przemówił do swoich zwolenników, a siedem dni później dokonał ułaskawienia Chelsea Manning, skazanej w 2013 (wówczas jako Bradley Manning) na 35 lat więzienia za wyniesienie tajnych dokumentów amerykańskich, opublikowanych później przez WikiLeaks[157][158]. 20 stycznia 2017, uczestnicząc w zaprzysiężeniu swojego następcy, zakończył urząd prezydenta Stanów Zjednoczonych[159].

W 2018 wraz z żoną założył firmę producencką Higher Ground Productions, która podpisała z platformą Netflix długoterminowy kontrakt na dostarczanie serwisowi własnych treści[160].

Życie prywatne

edytuj
 
Barack i Michelle Obamowie (2009)

Swoją przyszłą żonę, Michelle Robinson, poznał w 1988 w firmie prawniczej Sidley & Austin(inne języki) w Chicago[161][162], w której początkowo była opiekunką wakacyjnych praktyk Obamy[163], a w późniejszym okresie zaczęła z nim pracować, wspierając jego działalność społeczną[164]. Choć Robinson początkowo nie zgadzała się na bardziej prywatną znajomość, latem tego samego roku zaczęli się spotykać, 31 lipca 1991 się zaręczyli, a w październiku 1992 wzięli ślub[164][165][166]. Mają dwie córki: Malię Ann (ur. 1998) i Natashę Marian „Sashę” (ur. 2001)[167][168]. W 2018 Michelle Obama oświadczyła, że dzieci, które ma z Barackiem Obamą, urodziły się w wyniku procedury in vitro[169].

Obama jest protestantem, choć jego stanowisko w wielu kwestiach (np. aborcji) jest sprzeczne z nauczaniem wielu konserwatywnych wspólnot protestanckich, w szczególności kościołów ewangelikalnych. Przez 20 lat był członkiem Zjednoczonego Kościoła Chrystusa (United Church of Christ, chrzest przyjął w 1988), jednak w trakcie kampanii wyborczej wystąpił z macierzystej kongregacji w Chicago (Trinity United Church of Christ) w związku z kontrowersjami dotyczącymi lidera tej kongregacji, pastora Wrighta[170].

Jest kibicem Pittsburgh Steelers[171].

Jest osobą leworęczną.

Kontrowersje i krytyka

edytuj
 
Protesty przeciwko NSA w Berlinie

W lipcu 2008 sztab Johna McCaina zarzucił Obamie, że gra kartą rasową. Była to reakcja na jego wystąpienie w Missouri, gdy powiedział, że „będą próbowali przestraszyć jego osobą”, mówiąc m.in., że „ma takie zabawne nazwisko i nie wygląda tak, jak ci wszyscy inni prezydenci na banknotach dolarowych”[172].

Mimo otrzymania pokojowej Nagrody Nobla nie zdecydował się jako prezydent USA do przystąpienia do Traktatu ottawskiego zakazującego stosowania min przeciwpiechotnych[173].

Upamiętnienie

edytuj

Imieniem Obamy zostało nazwanych dziewięć gatunków organizmów żywych, to najwięcej spośród wszystkich prezydentów USA: porost Caloplaca obamae(inne języki) (2007), ptak Nystalus obamai(inne języki) (2008), pająk Aptostichus barackobamai(inne języki), ryby Teleogramma obamaorum(inne języki) (2011), Etheostoma obama(inne języki) (2012) i Tosanoides obama(inne języki) (2016), nitnikowiec Paragordius obamai(inne języki) (2012), płaziniec Baracktrema obamai(inne języki) (2016) oraz wymarła jaszczurka Obamadon gracilis(inne języki) (2012)[174].

Obama w kulturze

edytuj

W 2016 Netflix udostępnił film wyreżyserowany przez Vikrama Gandhiego(inne języki) Barry opowiadający o młodzieńczych latach Obamy[175].

Publikacje

edytuj

Barack Obama jest autorem trzech książek:

  • Dreams from My Father: A Story of Race and Inheritance (1995; polska wersja w tłumaczeniu Piotra Szymczaka pt. Odziedziczone marzenia. Spadek po moim ojcu opublikowana została w 2008 przez wydawnictwo Media Rodzina)
  • The Audacity of Hope: Thoughts on Reclaiming the American Dream (2006)
  • A Promised Land (2020)

Przypisy

edytuj
  1. ↑ President Obama’s Long Form Birth Certificate. The White House. [dostęp 2024-08-05]. (ang.).
  2. ↑ Kopia aktu urodzenia Baracka Obamy. whitehouse.gov. (ang.).
  3. ↑ Office of the President-Elect. [dostęp 2008-11-07]. (ang.).
  4. ↑ Robert Barnes: Obama wins a second term as U.S. president. The Washington Post, 6 listopada 2012. [dostęp 2024-08-05]. (ang.).
  5. ↑ The Nobel Peace Prize 2009. [dostęp 2009-10-09].
  6. ↑ Pokojowy Nobel dla Baracka Obamy. [dostęp 2009-10-09].
  7. ↑ David Von Drehle, Why History Can’t Wait [online], time.com, 17 grudnia 2008 [dostęp 2017-01-08] (ang.).
  8. ↑ Michael Scherer, 2012 Person of the Year: Barack Obama, the President [online], time.com, 19 grudnia 2012 [dostęp 2017-01-08] (ang.).
  9. ↑ a b Meet Barack. BarackObama.com. [dostęp 2008-01-04]. (ang.).
  10. ↑ Saving the World in His Spare Time. Economist.com, 2008-01-10. [dostęp 2008-02-04]. (ang.).
  11. ↑ Obama (1995), s. 9–10. For book excerpts, see Barack Obama: Creation of Tales. [w:] East African [on-line]. 2004-11-01. [dostęp 2008-11-04]. (ang.).
  12. ↑ Obama (1995), s. 125–126. Zobacz też: Tim Jones: Obama’s Mom: Not Just a Girl from Kansas. [w:] Chicago Tribune [on-line]. 2007-03-27. [dostęp 2008-02-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-07-29)]. (ang.).
  13. ↑ a b Kevin Merida: The Ghost of a Father. [w:] Washington Post [on-line]. 2007-12-14. [dostęp 2008-02-04]. (ang.). Zobacz też: Philip Ochieng: From Home Squared to the US Senate: How Barack Obama Was Lost and Found. [w:] East African [on-line]. 2004-11-01. [dostęp 2008-02-04]. (ang.). Obama (1995), s. 5–11, 62–71.
  14. ↑ a b Obama 2019 ↓, s. 141.
  15. ↑ Michael Sheridan i Sarah Baxter: Secrets of Obama Family Unlocked. [w:] Sunday Times (UK) [on-line]. 2007-01-28. [dostęp 2008-02-04]. (ang.).
  16. ↑ Scott Fornek: Lolo Soetoro. [w:] Chicago Sun-Times [on-line]. 2007-09-09. [dostęp 2008-01-04]. (ang.).; zobacz też Obama (1995), rozdziały 2 i 15-19 (część 3: Kenia).
  17. ↑ Kirsten Scharnberg i Kim Barker: The not-so-simple story of Barack Obama’s youth. Chicago Tribune, 2007-03-25. [dostęp 2008-02-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-11-04)]. (ang.).
  18. ↑ Obama 2019 ↓, s. 128.
  19. ↑ Kirsten Scharnberg, Kim Barker: The Not-So-Simple Story of Barack Obama’s Youth. [w:] Chicago Tribune [on-line]. 2007-03-25. [dostęp 2008-02-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-11-04)]. (ang.).
  20. ↑ Obama (1995), s. 154, i Obama (2006), s. 274.
  21. ↑ Jay Newton-Small: Obama’s Foreign-Policy Problem. [w:] Time Magazine [on-line]. 2007-12-18. [dostęp 2008-02-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-02-12)]. (ang.).
  22. ↑ Obama (1995), rozdziały 3 i 4; zobacz też: B. J Reyes: Punahou Left Lasting Impression on Obama. [w:] Honolulu Star-Bulletin [on-line]. 2007-02-08. [dostęp 2008-02-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-02-11)]. (ang.).
  23. ↑ Obama (1995), Wstęp do wydania z 2004, s. xi.; zobacz też: Julia Suryakusuma: Obama for President... of Indonesia. [w:] Jakarta Post [on-line]. 2006-11-29. [dostęp 2008-02-04]. (ang.).
  24. ↑ Obama (1995), s. 9–10.
  25. ↑ Nico Gnecchi: Obama Receives Hero’s Welcome at His Family’s Ancestral Village in Kenya. [w:] Voice of America [on-line]. 2006-08-27. [dostęp 2008-02-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-01-16)]. (ang.).
  26. ↑ Ellis Cose: Walking the World Stage. [w:] Newsweek [on-line]. 2006-09-11. [dostęp 2008-02-04]. (ang.).
  27. ↑ Obama Gets Blunt with N.H. Students. [w:] Associated Press [on-line]. Boston Globe, 207-11-21. [dostęp 2008-01-04]. (ang.).
  28. ↑ Oxy Remembers „Barry” Obama '83. [w:] Occidental College [on-line]. 2007-01-29. [dostęp 2008-01-04]. (ang.).
  29. ↑ Obama 2019 ↓, s. 123.
  30. ↑ Shira Boss-Bicak: Barack Obama '83: Is He the New Face of The Democratic Party?. [w:] Columbia College Today [on-line]. styczeń 2005. [dostęp 2008-01-04]. (ang.).
  31. ↑ Janny Scott: Obama’s Account of New York Years Often Differs from What Others Say. [w:] New York Times [on-line]. 2007-10-30. [dostęp 2008-01-04]. (ang.).; zobacz też: Obama (1995), s. 135–139.
  32. ↑ Bob Secter, John McCormick: Portrait of a Pragmatist. [w:] Chicago Tribune [on-line]. 2007-03-30. [dostęp 2008-02-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-02-03)]. (ang.).
  33. ↑ Ryan Lizza: The Agitator: Barack Obama’s Unlikely Political Education. [w:] The New Republic [on-line]. 2007-03-19. [dostęp 2008-01-04]. (ang.).
  34. ↑ Michael Levenson, Jonathan Saltzman: At Harvard Law, a Unifying Voice. [w:] Boston Globe [on-line]. 2007-01-28. [dostęp 2008-01-04]. (ang.).
  35. ↑ John Heilemann: When They Were Young. [w:] New York Magazine [on-line]. 2007-10-22. [dostęp 2008-01-04]. (ang.).
  36. ↑ Fox Butterfield: First Black Elected to Head Harvard’s Law Review. [w:] New York Times [on-line]. 1990-02-06. [dostęp 2008-01-04]. (ang.).
  37. ↑ Obama 2019 ↓, s. 160.
  38. ↑ Stopień na niektórych uczelniach przeznaczony dla tych magistrantów, którzy uzyskali licencjat z innej dziedziny.
  39. ↑ a b Curriculum Vitae. [w:] University of Chicago Law School [on-line]. [dostęp 2008-02-04]. (ang.).
  40. ↑ Obama 2019 ↓, s. 117–123.
  41. ↑ Law Graduate Obama Got His Start in Civil Rights Practice, [w:] Associated Press, „International Herald Tribune”, 19 lutego 2007 [dostęp 2008-01-04] [zarchiwizowane z adresu 2008-02-13] (ang.).
  42. ↑ Abdon M Pallasch: Professor Obama was a Listener, Students Say. [w:] Chicago Sun-Times [on-line]. 12 lutego 2007. [dostęp 2008-01-04]. (ang.).
  43. ↑ Obama 2019 ↓, s. 215.
  44. ↑ David Jackson, Ray Long: Obama Knows His Way Around a Ballot. [w:] Chicago Tribune [on-line]. 2007-04-03. [dostęp 2008-02-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-12-05)]. (ang.).
  45. ↑ 13th District: Barack Obama. [w:] Illinois State Senate Democrats [on-line]. 2000-08-24. [dostęp 2008-01-14]. (ang.).
  46. ↑ Peter Slevin: Obama Forged Political Mettle in Illinois Capitol. [w:] Washington Post [on-line]. 2007-02-09. [dostęp 2008-01-14]. (ang.).; zobacz też: Obama Record May Be Gold Mine for Critics. [w:] Associated Press [on-line]. CBS News, 2007-01-17. [dostęp 2008-01-14]. (ang.).
  47. ↑ a b Janny Scott: In Illinois, Obama Proved Pragmatic and Shrewd. [w:] New York Times [on-line]. 2007-07-30. [dostęp 2008-01-14]. (ang.).
  48. ↑ Rick Pearson, Ray Long: Careful Steps, Looking Ahead. [w:] Chicago Tribune [on-line]. 2007-05-03. [dostęp 2008-01-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-02-16)]. (ang.).
  49. ↑ Janny Scott: A Streetwise Veteran Schooled Young Obama. [w:] New York Times [on-line]. 2007-09-09. [dostęp 2008-01-14]. (ang.).
  50. ↑ Obama 2019 ↓, s. 235–237.
  51. ↑ Sam Youngman, Aaron Blake: Obama’s Crime Votes Are Fodder for Rivals. [w:] The Hill [on-line]. 2007-03-14. [dostęp 2008-01-14]. (ang.).
  52. ↑ US Presidential Candidate Obama Cites Work on State Death Penalty Reforms, [w:] Associated Press, „International Herald Tribune”, 12 listopada 2007 [dostęp 2008-02-07] [zarchiwizowane z adresu 2008-06-07] (ang.).
  53. ↑ Keyes Assails Obama’s Abortion Views. [w:] Associated Press [on-line]. MSNBC, 2004-08-09. [dostęp 2008-01-14]. (ang.).
  54. ↑ Więcej informacji o genezie mowy i jej wygłoszeniu: Shira Boss-Bicak: Barack Obama '83: Is He the New Face of The Democratic Party?. [w:] Columbia College Today [on-line]. styczeń 2005. [dostęp 2008-01-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-01-04)]. (ang.).; David Bernstein: The Speech. [w:] Chicago Magazine [on-line]. czerwiec 2007. [dostęp 2008-01-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-06-01)]. (ang.).
  55. ↑ a b c Barack Obama: Keynote Address at the 2004 Democratic National Convention. [w:] BarackObama.com [on-line]. 2004-07-27. [dostęp 2008-02-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-04-03)]. (ang.).
  56. ↑ Obama 2019 ↓, s. 256–257.
  57. ↑ Richard Wolf: Illinois’ Obama Revisits Idea of 2008 Run for White House. [w:] USA Today [on-line]. 22 października 2006. [dostęp 2008-01-14].
  58. ↑ Amy Goodman: Jimmy Breslin: „The Media Should Have Their Licenses Revoked” for Lack of Convention Coverage. [w:] Democracy Now! [on-line]. 2004-07-29. [dostęp 2008-01-25]. (ang.).
  59. ↑ Obama 2019 ↓, s. 254.
  60. ↑ a b David Mendell: Obama Routs Democratic Foes; Ryan Tops Crowded GOP Field. [w:] Chicago Tribune [on-line]. 2004-03-07. [dostęp 2008-01-14]. (ang.).
  61. ↑ Christopher Hayes: Check Bounce. 2007-03-17. [dostęp 2008-02-07]. (ang.).
  62. ↑ Monica Davey: From Crowded Field, Democrats Choose State Legislator to Seek Senate Seat. [w:] New York Times [on-line]. 2004-05-17. [dostęp 2008-01-14]. (ang.).
  63. ↑ Ryan Drops Out of Senate race in Illinois. [w:] CNN [on-line]. 2004-06-25. [dostęp 2008-01-14].
  64. ↑ Maura Kelly Lannan, Alan Keyes Enters U.S. Senate Race in Illinois Against Rising Democratic Star, [w:] Associated Press, „San Diego Union-Tribune”, 9 sierpnia 2004 [dostęp 2008-01-14] [zarchiwizowane z adresu 2009-02-18] (ang.).
  65. ↑ Ford Liam, David Mendell: Keyes Sets Up House in Cal City. [w:] Chicago Tribune [on-line]. 2004-08-13. [dostęp 2008-02-08]. (ang.).
  66. ↑ Transkrypcja i nagrania debat dostępne są w Alan Keyes Archives: Alan Keyes and Barack Obama debate, hosted by Illinois Radio Network. 2004-10-12. [dostęp 2008-02-08]. (ang.).; U.S. Senate debate sponsored by the League of Women Voters in Illinois. 2008-10-21. [dostęp 2008-02-08]. (ang.). Debate sponsored by WTTW and the City Club of Chicago. 2004-10-26. [dostęp 2008-02-08]. (ang.).
  67. ↑ America Votes 2004: U.S. Senate / Illinois. [w:] CNN [on-line]. [dostęp 2008-01-14]. (ang.).
  68. ↑ Peter Slevin: For Obama, a Handsome Payoff in Political Gambles. [w:] Washington Post [on-line]. 2007-11-13. [dostęp 2008-01-14]. (ang.).
  69. ↑ About Barack Obama. [w:] Barack Obama U.S. Senate Office [on-line]. [dostęp 2008-01-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-04-25)]. (ang.).
  70. ↑ Charles Babington, Shailagh Murray: For Now, an Unofficial Rivalry. [w:] Washington Post [on-line]. 2006-12-08. [dostęp 2008-01-21]. (ang.).
  71. ↑ Mike Dorning: Obama’s Policy Team Loaded with All-Stars. [w:] Chicago Tribune [on-line]. 2007-12-17. [dostęp 2008-01-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-02-16)]. (ang.).
  72. ↑ Jodi Enda: Great Expectations. [w:] The American Prospect [on-line]. 2006-02-05. [dostęp 2008-01-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-02-03)]. (ang.).
  73. ↑ Perry Bacon Jr.: The Outsider’s Insider. [w:] Washington Post [on-line]. 2007-08-27. [dostęp 2008-01-14]. (ang.).
  74. ↑ James Traub: Is (His) Biography (Our) Destiny?. [w:] New York Times [on-line]. 4 listopada 2007. [dostęp 2008-02-09]. (ang.).
  75. ↑ Neil King: Obama Tones Foreign-Policy Muscle. [w:] Wall Street Journal [on-line]. 2007-09-05. [dostęp 2008-02-09]. (ang.).
  76. ↑ Committee Assignments. [w:] Barack Obama U.S. Senate Office [on-line]. [dostęp 2008-01-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-12-09)].
  77. ↑ Member Info. [w:] Congressional Black Caucus [on-line]. [dostęp 2008-01-14]. (ang.).
  78. ↑ All Bill Information (Except Text) for S.1033 – Secure America and Orderly Immigration Act [online], congress.gov, 1 kwietnia 2016 [dostęp 2020-05-03] [zarchiwizowane z adresu 2016-04-01] (ang.).
  79. ↑ Immigration Bill Divides House, Senate. [w:] USA Today [on-line]. 22 września 2006. [dostęp 2008-01-14].
  80. ↑ Obama Statement on Senate Passage of Immigration Reform Bill. [w:] Barack Obama U.S. Senate Office [on-line]. 2006-05-25. [dostęp 2008-01-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-01-18)]. (ang.).
  81. ↑ Latinos Upset Obama Voted for Border Fence. [w:] CBS 2 (Chicago) [on-line]. 2006-11-20. [dostęp 2008-01-14]. (ang.).
  82. ↑ President Bush Signs Secure Fence Act. [w:] White House [on-line]. 2006-10-26. [dostęp 2008-01-14]. (ang.).
  83. ↑ Richard G Lugar, Barack Obama: Junkyard Dogs of War. [w:] Washington Post [on-line]. 2005-12-03. [dostęp 2008-01-14]. (ang.).
  84. ↑ Lugar-Obama Nonproliferation Legislation Signed into Law by the President. [w:] Richard Lugar U.S. Senate Office [on-line]. 2007-01-11. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-12-18)]. (ang.).
  85. ↑ Obama, Lugar Secure Funding for Implementation of Nonproliferation Law. [w:] Richard Lugar U.S. Senate Office [on-line]. 2007-06-28. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-12-27)]. (ang.).
  86. ↑ Federal Funding Accountability and Transparency Act [online], epa.gov, 7 sierpnia 2014 [dostęp 2020-05-03] (ang.).
  87. ↑ President Bush Signs Coburn-Obama Transparency Act. [w:] Tom Coburn U.S. Senate Office [on-line]. 2006-09-26. [dostęp 2008-01-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-05-01)]. (ang.).
  88. ↑ Manuel Castells, Communication power, Oxford: Oxford University Press, 2011, ISBN 978-0-19-959569-3, OCLC 720505077 [dostęp 2020-05-03].
  89. ↑ Christina Larson: Hoosier Daddy: What Rising Democratic Star Barack Obama Can Learn from an Old Lion of the GOP. [w:] Washington Monthly [on-line]. wrzesień 2006. [dostęp 2008-01-14]. (ang.).
  90. ↑ Chuck Goudie: Obama Meets with Arafat’s Successor. [w:] ABC 7 News (Chicago) [on-line]. 2006-01-12. [dostęp 2008-01-14]. (ang.).
  91. ↑ Obama Slates Kenya for Fraud. [w:] News24.com [on-line]. 2006-01-28. [dostęp 2008-01-14]. (ang.).
  92. ↑ Chris Wamalwa: Envoy Hits at Obama Over Graft Remark. [w:] The Standard (Nairobi) [on-line]. 2006-09-02. [dostęp 2008-01-14]. (ang.).
  93. ↑ Vincent Moracha, Mangoa Mosota: Leaders Support Obama on Graft Claims. [w:] The Standard (Nairobi) [on-line]. 2006-09-04. [dostęp 2008-01-14]. (ang.).
  94. ↑ Obama 2019 ↓, s. 262–263.
  95. ↑ Nathaniel Weixel: Feingold, Obama Go After Corporate Jet Travel. [w:] The Hill [on-line]. 2007-11-15. [dostęp 2008-01-14]. (ang.).
  96. ↑ Nathaniel Weixel: Lawmakers Press FEC on Bundling Regulation. [w:] The Hill [on-line]. 2007-12-05. [dostęp 2008-01-14]. (ang.).
  97. ↑ Seth Stern, Obama-Schumer Bill Proposal Would Criminalize Voter Intimidation, [w:] CQPolitics.com, „New York Times”, 31 stycznia 2008 [dostęp 2008-01-14] (ang.).
  98. ↑ Honesty in Elections. [w:] New York Times [on-line]. 2007-01-31. [dostęp 2008-02-14]. (ang.).
  99. ↑ Hebert H. Josef: Congress Begins Tackling Climate Issues. [w:] Associated Press [on-line]. CBS News, 2007-01-29. [dostęp 2008-01-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-05-19)]. (ang.).
  100. ↑ Elizabeth Williamson: The Green Gripe With Obama: Liquefied Coal Is Still... Coal. [w:] Washington Post [on-line]. 2007-01-10. [dostęp 2008-01-14]. (ang.).
  101. ↑ E. Kasak Krystin: Obama Introduces Measure to Bring Troops Home. [w:] Medill News Service [on-line]. nwi.com, 2007-02-07. [dostęp 2008-01-14]. (ang.).
  102. ↑ Obama, Bond Hail New Safeguards on Military Personality Disorder Discharges, Urge Further Action. [w:] Kit Bond U.S. Senate Office [on-line]. 2007-10-01. [dostęp 2008-02-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-12-05)]. (ang.).
  103. ↑ Adam Graham-Silverman: Despite Flurry of Action in House, Congress Unlikely to Act Against Iran. [w:] CQ Today [on-line]. 2007-09-12. [dostęp 2008-01-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-10-30)]. (ang.).
  104. ↑ Obama, Schiff Provision to Create Nuclear Threat Reduction Plan Approved. [w:] Barack Obama U.S. Senate Office [on-line]. 2007-12-20. [dostęp 2008-01-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-12-18)]. (ang.).
  105. ↑ Senate Passes Obama, McCaskill Legislation to Provide Safety Net for Families of Wounded Service Members. [w:] Barack Obama U.S. Senate Office [on-line]. 2007-08-02. [dostęp 2008-01-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-12-18)]. (ang.).
  106. ↑ Tony Pugh, Margaret Talev: Battles Set After Health Bill Veto. [w:] Philadelphia Inquirer [on-line]. 4 października 2007. [dostęp 2008-04-04]. (ang.).
  107. ↑ Yahoo.
  108. ↑ Chicago Tribune.
  109. ↑ Our Campaigns.
  110. ↑ Daily Herald.
  111. ↑ Obama Launches Presidential Bid. [w:] BBC News [on-line]. 10 lutego 2007. [dostęp 2008-03-04]. (ang.).
  112. ↑ Mowa zawierała słowa A house divided against itself cannot stand pochodzące z fragmentu Ewangelii Mateusza, 12:25: Every kingdom divided against itself is brought to desolation; and every city or house divided against itself shall not stand („Każde królestwo, wewnętrznie skłócone, pustoszeje. I żadne miasto ani dom, wewnętrznie skłócony, nie ostoi się”; tłumaczenie za Biblią Tysiąclecia), a dotyczyła podziałów wewnętrznych w USA na stany popierające niewolnictwo i sprzeciwiające się mu. Lincoln wygłosił ją 16 czerwca 1858, przyjmując nominację kandydacką do senatu stanu Illinois z ramienia Partii Republikańskiej.
  113. ↑ Presidential Campaign Announcement. [w:] Obama for America [on-line]. Brightcove.TV, 10 lutego 2007. [dostęp 2008-01-14]. (ang.).
  114. ↑ Barack Obama at the DNC Winter 2007 Meeting. [w:] Democratic National Committee [on-line]. 2007-02-02. [dostęp 2008-01-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-11-10)]. (ang.).
  115. ↑ Jim Malone: Obama Fundraising Suggests Close Race for Party Nomination. [w:] Voice of America [on-line]. 2007-07-02. [dostęp 2008-01-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-07-04)]. (ang.).
  116. ↑ Jeanne Cummings: Small Donors Rewrite Fundraising Handbook. [w:] Politico [on-line]. 2007-09-26. [dostęp 2008-01-14]. (ang.).
  117. ↑ Emily Cadei: Obama Outshines Other Candidates in January Fundraising. [w:] CQ Politics [on-line]. 2008-01-21. [dostęp 2008-01-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-06-13)]. (ang.).
  118. ↑ Obama 2019 ↓, s. 270.
  119. ↑ Helen Kennedy: Obama Gets Earliest-Ever Secret Service Detail. [w:] New York Daily News [on-line]. 2007-05-04. [dostęp 2008-01-14]. (ang.).
  120. ↑ Jay Newton-Small: Obama (Sort of) Takes the Gloves Off. [w:] Time [on-line]. 2007-10-28. [dostęp 2008-01-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-11-11)]. (ang.).
  121. ↑ Adam Nagourney, Jeff Zeleny: Obama Rolls Out Aggressive Approach to Clinton’s Campaign. [w:] International Herald Tribune [on-line]. 2007-10-28. [dostęp 2008-01-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-10-29)]. (ang.).
  122. ↑ Dan Balz, Shailagh Murray: On Campaign Bus, Obama Opens Up About Challengers. [w:] Washington Post [on-line]. 9 listopada 2007. [dostęp 2008-01-14]. (ang.).
  123. ↑ Election Center 2008: Primary Results for Iowa. [w:] CNN [on-line]. 2008-010-05. [dostęp 2008-02-11]. (ang.).
  124. ↑ Election Center 2008: Primary Results for South Carolina. [w:] CNN [on-line]. 2008-01-22. [dostęp 2008-01-11]. (ang.).
  125. ↑ Election Center 2008: Primary Results for New Hampshire. [w:] CNN [on-line]. 2008-01-10. [dostęp 2008-01-14]. (ang.).
  126. ↑ Election Center 2008: Primary Results for Nevada. [w:] CNN [on-line]. 2008-01-22. [dostęp 2008-01-11]. (ang.).
  127. ↑ James Montgomery, Kim Stolz: Barack Obama, Mike Huckabee’s Iowa Caucus Wins Are Largely Thanks To Young Voters. [w:] MTV [on-line]. 2008-01-04. [dostęp 2008-11-14]. (ang.).
  128. ↑ 2008 Democratic Delegates. [w:] RealClearPolitics [on-line]. [dostęp 2008-03-25]. (ang.).
  129. ↑ Dan Morain: Obama sets fundraising record with $55 million. [w:] Los Angeles Times [on-line]. 2008-03-07. [dostęp 2008-03-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-03-10)]. (ang.).
  130. ↑ Pierwszy czarnoskóry kandydat na prezydenta [online], Dziennik.pl, 28 sierpnia 2008 [zarchiwizowane z adresu 2008-10-12].
  131. ↑ Rp.pl.
  132. ↑ Obama Announces major middle class tax relief plan.
  133. ↑ a b Obama 2019 ↓, s. 322.
  134. ↑ Rp.pl. rp.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-02-27)]..
  135. ↑ Rp.pl. rp.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-02-01)]..
  136. ↑ Barack Obama 2012 Campaign Officially Launches.
  137. ↑ Rahm Emanuel: A Tough Taskmaster for Obama. time.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-12-10)]., artykuł z magazynu „Time”.
  138. ↑ Magazyn.goniec.com. rp.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-06-11)]..
  139. ↑ USA: Senat przyjął pakiet ratunkowy – Rp.pl, 14 lutego 2009. rp.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-02-01)]..
  140. ↑ Elżbieta Ringer, „Pakiet pełen zagadek” – Dziennik Polski, 19 lutego 2009.
  141. ↑ Mariusz Nowik, Obama: Ameryka wyjdzie z kryzysu silniejsza [online], Dziennik.pl, 25 lutego 2009 [zarchiwizowane z adresu 2009-02-26].
  142. ↑ Rp.pl.. [dostęp 2016-06-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-06-11)].
  143. ↑ guu: Senator Gregg: Budżet Obamy doprowadzi kraj do bankructwa. rp.pl, 2009-03-22. [dostęp 2015-04-24].
  144. ↑ Obama Chooses Merrick Garland for Supreme Court. nytimes.com. [dostęp 2016-03-19].
  145. ↑ Ed Pilkington, Dan Roberts, Obama nominates Merrick Garland, DC appeals court judge, to supreme court, „The Guardian”, 16 marca 2016, ISSN 0261-3077 [dostęp 2017-01-06] (ang.).
  146. ↑ a b c Obama 2019 ↓, s. 378.
  147. ↑ Obama 2019 ↓, s. 443–444.
  148. ↑ Obama 2019 ↓, s. 388–390.
  149. ↑ Obama 2019 ↓, s. 489–490.
  150. ↑ Rosja i USA podpisały umowę o redukcji arsenału jądrowego [online], money.pl, 8 kwietnia 2010 [dostęp 2020-05-03].
  151. ↑ Rosja i USA: zgoda ws. redukcji potencjałów strategicznych [online], gazetaprawna.pl [dostęp 2020-05-03].
  152. ↑ Barack Obama poparł Hillary Clinton. „Ameryka będzie z niej dumna”. polskieradio.pl. [dostęp 2016-07-06].
  153. ↑ Barack Obama pogratulował Donaldowi Trumpowi i zaprosił go do Białego Domu. wprost.pl. [dostęp 2016-11-09].
  154. ↑ Barack Obama spotkał się z Donaldem Trumpem [online], businessinsider.com.pl, 10 listopada 2016 [dostęp 2016-11-12].
  155. ↑ Barack Obama po raz ostatni wręczył Medale Wolności. Otrzymali je m.in. Robert De Niro, Tom Hanks, Oprah Winfrey. gazeta.pl. [dostęp 2016-11-23].
  156. ↑ Piękne zakończenie wieloletniej współpracy. Obama w niezwykły sposób pożegnał się z Bidenem. gazeta.pl. [dostęp 2017-01-11].
  157. ↑ Pożegnalne przemówienie Baracka Obamy. „Jeszcze cztery lata”. wprost.pl. [dostęp 2017-01-10].
  158. ↑ Jedna z ostatnich decyzji Obamy. Prezydent USA ułaskawił Chelsea Manning. wprost.pl. [dostęp 2017-01-17].
  159. ↑ Barack Obama opuścił Kapitol helikopterem. onet.pl. [dostęp 2017-01-20].
  160. ↑ Barack i Michelle Obama zakładają wytwórnię Higher Ground Productions, będą tworzyć dla Netflixa. [w:] Wirtualne Media [on-line]. wirtualnemedia.pl, 2018-05-22. [dostęp 2018-05-22].
  161. ↑ Obama (2006), s. 327–332.
  162. ↑ Sarah Brown: Obama '85 Masters Balancing Act. [w:] Daily Princetonian [on-line]. 2005-12-07. [dostęp 2008-04-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-05-25)]. (ang.).
  163. ↑ Obama 2019 ↓, s. 121–123.
  164. ↑ a b Obama (2006), s. 329.
  165. ↑ Obama 2019 ↓, s. 130–134, 187–189, 196–199.
  166. ↑ Scott Fornek: Michelle Obama: 'He Swept Me Off My Feet’. [w:] Chicago Sun-Times [on-line]. 3 października 2007. [dostęp 2008-04-19]. (ang.).
  167. ↑ Obama (1995), s. 440, Obama (2006), s. 339–340.
  168. ↑ Obama 2019 ↓, s. 226–227, 237.
  169. ↑ „Czułam, że zawiodłam” – Michelle Obama szczerze o poronieniu i in vitro. kobieta.pl, 10 listopada 2018. [dostęp 2018-12-16].
  170. ↑ John L. Jackson, Obama, Black Religion, and the Reverend Wright Controversy, „University of Illinois Press”, 2017, DOI: 10.5406/illinois/9780252036453.003.0011 [dostęp 2020-01-23].
  171. ↑ Obama Tells Pittsburgh He’s a Steelers Fan.
  172. ↑ USA: powraca temat koloru skóry Obamy [online], wprost.pl, 1 sierpnia 2008 [dostęp 2020-05-03].
  173. ↑ TVN24 25.11.2009.
  174. ↑ Piotr Cieśliński, Przyrodnicy zakochali się w Obamie. Nazywają jego imieniem ryby, pająki, porosty, ptaki i... robaki [online], wyborcza.pl, 5 stycznia 2017 [dostęp 2017-01-06].
  175. ↑ Barack Obama w bazie Filmweb

Linki zewnętrzne

edytuj

Bibliografia

edytuj
Źródło: „https://pl.wiki.x.io/w/index.php?title=Barack_Obama&oldid=75047932”