Aspergiloza

Grzybica kropidlakowa [Aspergiloza]
	Aspergillosis
	Klasyfikacje
ICD-10	B44

Aspergiloza (łac. aspergillosis) jest zakażeniem lub reakcją alergiczną wywoływaną przez grzyby z rodzaju Aspergillus (kropidlak). Postacie aspergilozy o największym znaczeniu to poważne infekcje płucne u pacjentów z obniżoną odpornością, takich jak chorzy na AIDS, leczeni chemioterapią lub antybiotykami przez dłuższy czas. W alergiach Aspergillus odgrywa mniejszą rolę.

Przyczyny, występowanie, czynniki ryzyka

Aspergillus występuje na całym świecie. Wzrasta w ziemi, na martwych liściach, w żywności, spichrzonym zbożu, kompoście oraz innej rozkładającej się roślinności. Można go także znaleźć w farbach, nawiewach powietrznych, a nawet w środkach odkażających. Aspergillus wywołuje trzy główne postacie choroby:

reakcja alergiczna u ludzi chorych na astmę (alergiczna aspergiloza oskrzelowo-płucna)
kolonizacja i wzrost w uszkodzeniach płuc (jak w wyniku gruźlicy czy ropnia płuca), które uległy wyleczeniu z pozostawieniem jamy, w zatokach nosowych lub w jamie ucha, gdzie wytwarza postać zwaną grzybniakiem kropidlakowym (aspergilloma)
inwazyjna infekcja systemowa z zapaleniem płuc, martwicą w jamie nosowej lub zapaleniem ucha oraz martwicą, która rozprzestrzenia się do innych części ciała poprzez krążenie (aspergillosis invasiva).

Aspergillozę najczęściej wywołuje Aspergillus fumigatus, w ostatnich latach także Aspergillus flavus, Aspergillus niger, Aspergillus glaucus i Aspergillus nidulans^[1]. Postać inwazyjna może zająć oko (powodując ślepotę), a także każdy inny narząd ciała, ale zwłaszcza serce, płuca, mózg i nerki. Trzecia postać występuje prawie wyłącznie u ludzi z obniżoną odpornością z powodu nowotworu złośliwego, AIDS, terapii immunosupresyjnej (u biorców przeszczepów), przyjmowania wysokich dawek sterydów, chemioterapii lub innych chorób, w których występuje obniżona zawartość białych krwinek.

Objawy

W alergicznej aspergilozie oskrzelowo-płucnej mogą wystąpić objawy podobne, jak w astmie oskrzelowej, tj. kaszel, świsty (związane ze zwężeniami dróg oddechowych), a także gorączka, utrata wagi ciała i złe samopoczucie.

W zakażeniu inwazyjnym występują:

gorączka
dreszcze
kaszel
bóle głowy
duszność
ból w klatce piersiowej
zwiększona produkcja plwociny o różowym podbarwieniu
bóle kostne
krwiomocz
zmniejszona produkcja moczu
utrata wagi ciała
zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych
ślepota lub niedowidzenie
zapalenie zatok
zapalenie wsierdzia

Badania

Do wykrycia aspergilozy stosuje się:

testy serologiczne wykrywające przeciwciała anty-Asprgillus oraz antygeny kropidlaka
zdjęcie rentgenowskie lub tomografię komputerową klatki piersiowej (może być obecny m.in. objaw powietrznego rąbka w kształcie półksiężyca)
wyizolowanie i hodowlę grzyba z plwociny
pobranie biopsji tkankowej
badanie poziomu immunoglobulin IgE – podniesienie ich poziomu sugeruje możliwość wystąpienia aspergilozy.

Gdy grzyb nacieka oskrzela można czasami zauważyć łańcuchy konidiów w plwocinie.

Leczenie

Sposób leczenia aspergilozy zależy od jej postaci.

W przypadku reakcji alergicznej stosuje się leczenie objawowe, a także odczulanie. Należy również unikać ekspozycji na Aspergilusa.
Grzybniak kropidlakowy podlega leczeniu chirurgicznemu.
Przy postaci inwazyjnej stosuje się terapię amfoterycyną B, itrakonazolem i worikonazolem^[2].

Rokowanie

Rokowanie w aspergilozie zależy od jej postaci, a także od stanu odporności organizmu. Najlepsze rokowanie dotyczy postaci alergicznej, w której najczęściej dochodzi do poprawy stanu pacjenta. Postać inwazyjna jest nieraz trudna w leczeniu i może nawet doprowadzić do śmierci, jeśli nie uda się opanować choroby.

Powikłania

W postaci płucnej aspergilozy powikłaniem może być krwotok, natomiast w przypadku stosowania w leczeniu amfoterycyny B może dojść do uszkodzenia nerek.

Zapobieganie

Zapobieganie aspergilozie sprowadza się do unikania stanów związanych z obniżoną odpornością, takich jak AIDS czy leczenie immunosupresyjnie (w tym często kortykosterydami).

Klasyfikacja ICD10

kod ICD10	nazwa choroby
ICD-10: B44	Grzybica kropidlakowa [Aspergiloza]
ICD-10: B44.0	Inwazyjna grzybica kropidlakowa płuc
ICD-10: B44.1	Inne grzybice kropidlakowe płuc
ICD-10: B44.2	Grzybica kropidlakowa migdałków
ICD-10: B44.7	Grzybica kropidlakowa rozsiana
ICD-10: B44.8	Inne postacie grzybicy kropidlakowej
ICD-10: B44.9	Grzybica kropidlakowa, nie określona

Przypisy

↑ GrażynaG. Ziółkowska GrażynaG., StanisławS. Tokarzewski StanisławS., AnetaA. Nowakiewicz AnetaA., Grzyby z rodzaju Aspergillus – różnicowanie gatunkowe a wrażliwość na preparaty antygrzybicze [online] [dostęp 2024-09-10] .
↑ RaoulR. Herbrecht RaoulR. i inni, Voriconazole versus amphotericin B for primary therapy of invasive aspergillosis, „The New England Journal of Medicine”, 347 (6), 2002, s. 408–15, DOI: 10.1056/NEJMoa020191, PMID: 12167683 .

Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.

[1] GrażynaG. Ziółkowska GrażynaG., StanisławS. Tokarzewski StanisławS., AnetaA. Nowakiewicz AnetaA., Grzyby z rodzaju Aspergillus – różnicowanie gatunkowe a wrażliwość na preparaty antygrzybicze [online] [dostęp 2024-09-10] .

[2] RaoulR. Herbrecht RaoulR. i inni, Voriconazole versus amphotericin B for primary therapy of invasive aspergillosis, „The New England Journal of Medicine”, 347 (6), 2002, s. 408–15, DOI: 10.1056/NEJMoa020191, PMID: 12167683 .

[1]

[2]