Artykuł hasłowy – odrębna, podstawowa jednostka/element zbioru informacyjnego (słownika, leksykonu, encyklopedii lub innego), jednostka leksykograficzna[1][2][3].

W większości encyklopedii i słowników składa się z dwóch części[4]: (1) hasła (wyrazu hasłowego, formy hasłowej, lemy) – wyrazu lub wyrażenia opisywanego (objaśnianego), które nie tylko jest tytułem artykułu[5], lecz przede wszystkim pełni funkcję porządkującą lub funkcję wyszukiwawczą w tym zbiorze informacyjnym[6], oraz (2) tekstu je objaśniającego (treści artykułu), który zawiera informacje dotyczące tego hasła. Mogą to być: informacje gramatyczne, fonetyczne, etymologiczne, kwalifikatory, konteksty użycia (np. zdania, kolokacje, frazeologizmy), (w słownikach dwujęzycznych) ekwiwalenty[7][8][9]. Budowa artykułu hasłowego nazywana jest mikrostrukturą słownika[10].

Jednostka/element zbioru informacyjnego (artykuł hasłowy) jest także, mniej ściśle[11], określana jako hasło[12][13][14][15][16].

Przypisy

edytuj
  1. Inny Słownik Języka Polskiego, pod red. M. Bańko, tom 1, WN PWN, 2000, s. 44: artykuł (...) Także jeden z wyodrębnionych tekstów, na jakie dzieli się słownik lub encyklopedia. ...artykuł hasłowy
  2. A. Wolański, Edycja tekstów, PWN, 2008, s. 355: Szybkie odnalezienie potrzebnej informacji umożliwia charakterystyczna dla encyklopedii i słowników forma podawcza w postaci tzw. artykułów hasłowych, uszeregowanych zazwyczaj alfabetycznie.
  3. Uniwersalny Słownik Języka Polskiego, pod red. S. Dubisza, tom 1, WN PWN, 2003, s. XXI: Podstawową jednostką USJP jest - podobnie jak w innych słownikach - artykuł hasłowy.
  4. A. Wolański, Edycja tekstów, PWN, 2008, s. 355
  5. Uniwersalny Słownik Języka Polskiego, pod red. S. Dubisza, tom 1, WN PWN, 2003, s. XXI
  6. Słownik encyklopedyczny informacji, języków i systemów informacyjno-wyszukiwawczych, oprac. Bożenna Bojar, Wyd. SPB, 2002, s. 76
  7. Agnieszka Frączek/Ryszard Lipczuk: Krótki leksykon wybranych pojęć leksykograficznych, [w:] Słowniki polsko–niemieckie i niemiecko–polskie. Historia i teraźniejszość. Wołczkowo 2004, s. 10.
  8. Elżbieta Skorupska-Raczyńska, Dykcjonarz Michała Amszejewicza na tle nowopolskich słowników wyrazów obcych, Gorzów Wielkopolski: Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Gorzowie Wielkopolskim, 2004, s. 15, ISBN 83-89682-20-6 [dostęp 2024-11-30].
  9. Renata Nadobnik, Elementy leksykograficzne w podręcznikach do nauczania języka niemieckiego w Polsce, Gorzów: Wydawnictwo Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Gorzowie Wielkopolskim, 2013, s. 11, ISBN 978-83-63134-93-8 [dostęp 2024-11-30].
  10. R Nadobnik, Elementy leksykograficzne, 2013, s. 14.
  11. L. Marszałek, Edytorstwo publikacji naukowych, PWN, 1986, s. 255
  12. L. Marszałek, Edytorstwo publikacji naukowych, PWN, 1986, s. 255, znaczenie 2
  13. Słownik wydawcy, oprac. B. Kalisz, WNT, 1997, s. 74
  14. Uniwersalny Słownik Języka Polskiego, pod red. S. Dubisza, tom 1, WN PWN, 2003, s. 127
  15. W swojej pracy A. Wolański używa często terminu "hasło" w znaczeniu "artykuł hasłowy", a wyraz hasłowy (formę hasłową) określa jako "tytuł hasła".
  16. Tadeusz Piotrowski: Zrozumieć leksykografię. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2001, s. 36 n.