All-way stop
All-way stop (zazwyczaj four-way stop, gdy skrzyżowanie ma cztery wjazdy) – rodzaj skrzyżowania spotykanego w USA, Kanadzie i RPA, na którym obowiązuje przepis nakazujący pełne zatrzymanie pojazdu przed wjazdem na skrzyżowanie z każdej drogi prowadzącej do niego. Każdy wjazd na takie skrzyżowanie oznaczony jest znakiem STOP z dodatkową tabliczką informującą o obowiązywaniu takiego przepisu – „4-way stop” lub „All-way stop”, jeśli liczba dróg jest różna od 4.
Zasady
edytujKierowca musi całkowicie zatrzymać pojazd przed wjazdem na skrzyżowanie all-way stop lub przed przejściem dla pieszych, o ile skrzyżowanie takie posiada. W większości jurysdykcji na tego typu skrzyżowaniach zawsze pierwszeństwo ma pieszy, nawet, jeśli nie namalowano pasów. W niektórych jurysdykcjach, np. w stanie Idaho rowerzyści są zwolnieni z obowiązku całkowitego zatrzymania się, muszą natomiast ustąpić pierwszeństwa zgodnie z przepisami ruchu drogowego. Po całkowitym zatrzymaniu pojazdu, kierowcy przejeżdżają przez skrzyżowanie w takiej kolejności, w jakiej na nie przybyli. W USA pojazdy, które przybyły na skrzyżowanie mniej więcej jednocześnie przejeżdżają przez nie zgodnie z regułą pierwszeństwa dla pojazdu z prawej strony, w RPA wymagane jest nawiązanie kontaktu wzrokowego, a pierwszeństwo przejazdu kierowcy uzgadniają między sobą za pomocą gestów. Niektóre jurysdykcje mają bardziej rozbudowany system zasad, w którym przewidziano reguły w przypadku wjazdu na skrzyżowanie dwóch lub więcej pojazdów jednocześnie.
Przepisy
edytuj
W USA przepisy na temat m.in. ruchu na skrzyżowaniach all-way stop reguluje wydany przez Federalną Administrację Autostrad Manual on Uniform Traffic Control Devices (MUTCD)[1]. Tam, gdzie ze względu na poprawę przepustowości skrzyżowania wprowadzono system „All-way stop” informują o tym tabliczki umieszczone pod standardowym, ośmiokątnym znakiem STOP: „4-way”, gdy są 4 wjazdy na skrzyżowanie, lub „All-way” przy innej ich liczbie. Zgodnie z MUTCD, o wprowadzeniu zasady „All-way stop” decydują względy inżynierii ruchu drogowego, brane jest pod uwagę potencjalne zwiększenie przepustowości skrzyżowania oraz inne czynniki. Spotyka się je najczęściej w miejscach, w których przecinają się drogi równorzędne, jednak natężenie ruchu jest na tyle małe, że instalowanie sygnalizacji świetlnej jest nieopłacalne, bądź też w przypadku, gdy zasada pierwszeństwa dla nadjeżdżających z prawej strony mogłaby być niejasna. Innym powodem może być też chęć utworzenia strefy wolnego ruchu (wynikającego z konieczności pełnego zatrzymania pojazdu), na przykład na skrzyżowaniach położonych w pobliżu szkół.
Analogiczne zasady „all-way stop” obowiązują niekiedy także w przypadku awarii sygnalizacji świetlnej, gdy wszystkie sygnalizatory mają migające czerwone światło[2][3][4].
Zalety i wady All-way STOP
edytujGłównym powodem stosowania tego systemu jest poprawa bezpieczeństwa[5]. Według międzynarodowych badań, wprowadzenie systemu „All-way stop” redukuje wypadkowość o 45%[6]. Jednakże Handbook of Road Safety Measures zaleca używanie tych zasad na drogach podrzędnych i poza terenem silnie zurbanizowanym, z uwagi na istniejące wady takiego rozwiązania[7].
Niektóre z zalet systemu all-way stop:
- pewność, że pojazdy będą się poruszać z niewielką prędkością w okolicach skrzyżowania i każdy kierowca będzie miał dostateczną ilość czasu, by prawidłowo ocenić sytuację na skrzyżowaniu[5]
- uspokaja ruch
- z uwagi na niską prędkość pojazdów są bezpieczniejsze dla pieszych
- zasady all-way stop mogą być domyślnie wykorzystywane w sytuacji awarii sygnalizacji świetlnej
Wady all-way stop to m.in.:
- zwiększona emisja dwutlenku węgla[7]
- zwiększone potencjalne opóźnienia[5]
- po wprowadzeniu takiego rozwiązania usunięcie znaków i zmiana zasad jest ryzykowna, kierowcy jeżdżący „na pamięć” mogą podnieść wówczas wypadkowość o 40%[8]
All-way stop w innych krajach
edytujPoza Ameryką Północną i RPA takie rozwiązanie jest rzadko spotykane. Testowano je w Szwecji począwszy od lat 80. XX wieku i choć jest przewidziane w szwedzkim prawie o ruchu drogowym, wykorzystuje się je obecnie nader sporadycznie[9]. Częściej można spotkać droższe w budowie ronda.
Takie rozwiązanie funkcjonuje również w Polsce we wsi Antoniów w powiecie lipskim. Według Policji znacznie poprawiło bezpieczeństwo na mało uczęszczanym skrzyżowaniu, na którym dochodziło jednak do śmiertelnych wypadków[10]. Rozwiązanie to jest sprzeczne z polskim prawem nakazującym stosowanie znaku B-20 wraz z D-1 lub A-6 na drodze poprzecznej[11].
Przypisy
edytuj- ↑ Manual on Uniform Traffic Control Devices, 2003 revised version, section 2B-.07 Multi-Way Stop Applications.
- ↑ New Mexico statute 66-7-107. [dostęp 2012-06-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-07-12)].
- ↑ Florida title XXIII statute 316.076.
- ↑ California Vehicle Code section 21457: Flashing signals. [dostęp 2013-03-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-03-10)].
- ↑ a b c Elvik i in. 2009 ↓, s. 430.
- ↑ Elvik i in. 2009 ↓, s. 431–432.
- ↑ a b Elvik i in. 2009 ↓, s. 431–433.
- ↑ Elvik i in. 2009 ↓, s. 431.
- ↑ Fillip Johansson, Flervägsstopp i korsningar – Trafiksäker åtgärd som sällan används, „Department of Society and Technology, Thesis 117”, Lund Institute of Technology Traffic and Road, 2007, ISSN 1653-1922 [dostęp 2010-02-22] [zarchiwizowane z adresu 2010-08-21] (szw.).
- ↑ MRSolutions, Cztery znaki "Stop" na skrzyżowaniu [online], Radom Moto – Radomski Portal Motoryzacyjny, 16 listopada 2015 [dostęp 2023-08-10] (pol.).
- ↑ Rozporządzenie w sprawie szczegółowych warunków technicznych dla znaków i sygnałów drogowych, załącznik nr 1, p.2.2.8 i p.3.2.21 (Dz.U. 2019 poz. 2311)
Bibliografia
edytuj- Rune Elvik i inni, Handbook of Road Safety Measures, Emerald Group, 2009, ISBN 1-84855-250-5.