6 Pułk Huzarów (Cesarstwo Niemieckie)

6 Pułk Huzarów im. Hrabiego Goetzena (2 Śląski) (niem. Husaren-Regiment Graf Goetzen (2. Schlesisches) Nr 6).

6 Pułk Huzarów

Husaren-Regiment Graf Goetzen (2. Schlesisches) Nr 6

Historia
Państwo	Cesarstwo Niemieckie
Organizacja
Dyslokacja	Ząbkowice Śląskie,
Rodzaj wojsk	Kawaleria
Podległość	XVII Korpus

sztandar i mundur huzara z 6 Pułk Huzarów im. Hrabiego Goetzena (2 Śląski)

Racibórz – stajnie 6 pułku huzarów, stan obecny

Racibórz – malowidło z inskrypcjami nad wyjściem ze stajni 6 pułku huzarów, stan obecny

Powstał 21 listopada 1808  rozkazem generalnego gubernatora Śląska – hrabiego Friedricha Wilhelma von Götzena. Rozformowany w lipcu 1919 na mocy traktatu wersalskiego. Ze względu na barwę mundurów huzarów z tej jednostki nazywano „zielonymi” lub „szpinakowymi”.

W XIX w. nazwa pułku ulegała zmianie. Pułk został sformowany w 1808 jako II Schlesisches Husaren-Regiment, następnie nosił nazwy:

od 1816 – 6. Husaren-Regiment (2. Schlesisches),

od 1823 – 6. Husaren-Regiment,

od 1860 – 2. Schlesisches Husaren-Regiment (Nr 6),

od 1861 – 2. Schlesisches Husaren-Regiment Nr 6,

od 1889 – Husaren-Regiment Graf Goetzen (2. Schlesisches) Nr 6.

W końcu XIX wieku 6 Pułk Huzarów był częścią 12 Brygady Kawalerii (dowództwo w Nysie), która wchodziła w skład 12 Dywizji. Natomiast 12. Dywizja była podporządkowana VI Korpusowi Armijnemu (z dowództwem we Wrocławiu).
Wiosną 1914 był w strukturze 12 Brygady Kawalerii z 12 Dywizji Piechoty.

W wyniku mobilizacji, w sierpniu 1914 pułk osiągnął gotowość bojową i w składzie 12 Brygady Kawalerii z 5 Dywizji Kawalerii został wysłany na front zachodni.

Miejsca stacjonowania

1808–1812: Ząbkowice Śląskie, Strzegom, Ziębice, Niemcza, Lubin i Wąsosz. 1815–1819: okupacja Francji. Po 1819: sztab pułku oraz 2., a następnie (od 1857 r.) także 4. szwadron stacjonował w Prudniku. W tym czasie 3. szwadron pozostawał w Głogówku. Pozostałe szwadrony 1. i z czasem utworzony 5. kilkukrotnie przerzucano, lokując je m.in. w Ziębicach, Głubczycach, Głuchołazach, Białej i Grodkowie. Dopiero w 1889 władze wojskowe zdecydowały się skoncentrować 1., 2., 4. i 5. szwadron w Głubczycach; jedynie 3. szwadron pozostał w Głogówku, by ostatecznie w 1894 trafić do Raciborza.

Dyslokacja na terenach okupowanych, po klęsce Francji w 1815

• 1816 – Trewir, Luksemburg, Saarlouis; 1817–1818 – Saarbrücken, Saarlouis, Stenay

Udział w wojnach

• 1812 – przeciw Rosji

Bitwy: 1. i 2. szwadron w składzie kombinowanego pułk huzarów Nr 3 Ekawa na Łotwie, Ķekava, Tomoszna, Bauska, Ruhenthal, Gräfenthal, St. Olay i Friedrichstadt.

• 1813–1814 – przeciw Francji

Bitwy: 1. i 2. szwadronu: Budziszyn, Drezno, Lipsk, Saint-Avold, Saint-Aubin, Brienne le Châteua, La Rothière, Montmirail, Neuilly, Laon. 3. i 4. szwadronu (w składzie kombinowanego pułk huzarów Nr 5): Gr. Goerschen, Gr. Beeren, pod Dippach, Hoogstraten, Leuven, Lille, Sweweghem, Harlebecke i Coutray

Racibórz – stajnie 6 pułku huzarów, malowidło naścienne upamiętniające kampanię 1815 r., stan obecny

• 1815 – przeciw Francji (100 dni Napoleona)

Bitwy: Belle Alliance (nieopodal Waterloo), Senlis.

• 1866 – przeciw Austrii

Bitwy: pomiędzy Sadową a twierdzą Königgrätz (obecnie Hradec Králové), Josephstadt.

• 1870–1871 – przeciw Francji

Bitwy: Beaumont, Sedan, oblężenie Paryża, Marolles, Artenay, Durcelles, Marchénoir, Coulmiers, Bazoches-les-Gallerandes, Orlean, Meung, le Bardon, Beaugency-Gravant, Bendome, Mans i Baiges.

Straty: 1 oficer, 33 szeregowych, 85 koni.

• I wojna światowa – 1914–1918.

1914 – pułk początkowo walczył na froncie zachodnim pod Saint-Quentin, Soissons i Reims. W październiku przeniesiony na front wschodni. Bitwy w okolicach Łodzi i Tomaszowa.

1915 – walki w Karpatach, następnie udział w ofensywie w Galicji i na Wołyniu, gdzie pułk wsławił się zdobyciem Włodzimierza Wołyńskiego i Kowla. W toku dalszych operacji huzarzy dotarli do Kobrynia i Pińska.

1916 – pułk stacjonował w rejonie Kobrynia i Pińska, w połowie roku przeniesiony do Białej.

1917 – pułk stacjonował w okolicach Białej, następnie przeniesiony pod Wilno.

1918–1919 – pułk pełnił służbę patrolową na Wileńszczyźnie, m.in. ochraniał szlaki komunikacyjne. Tu huzarów zastał koniec wojny.

Straty: spośród 450 żołnierzy tej formacji śmierć poniosło 138, w tym 18 oficerów – na czele z dowódcą baronem von Lepelem, poległym w 1918.

Szefowie pułku

• 9 IX 1809 do 29 II 1820 – gen. hr. Friedrich Wilhelm von Götzen
• 30 XI 1841 do 30 X 1866 – ks. Karol bawarski
• 10 VI 1871 do 1914? – wielki książę rosyjski Aleksander Aleksandrowicz

Dowódcy

• 1809 Friedrich Wilhelm v. St. Paul
• 1809 Heinrich Bernhard v. Winterfeld
• 1810 Theodor Ernst v. Eicke
• 1816 Andreas Iwan v. Witowski (Witowsky)
• 1817 Karl Friedrich Wilhelm Erdmann v. Langen
• 1823 baron Gustav Friedrich Wilhelm v. Barnekow
• 1834 Georg Heinrich Ludwig August Ernst v. Schönermark
• 1840 baron Karl Friedrich Gottfried Peter v. Forstner
• 1842 Ludwig Friedrich Viktor Gr. v. Westarp
• 1848 Karl Albert v. Rudolphi
• 1854 August Karl Wolf Weber
• 1859 Alexander Thilo v. Trotha
• 1866 Karl Luis Hermann Krug v. Nidda
• 1868 Georg Wilhelm Karl v. Graevenitz
• 1875 Arthur Egmund v. Stangen
• 1876 Otto August Johhanes Kähler
• 1882 Achatius Wilhelm Hugo v. Rosenberg
• 1888 baron Friedrich Georg Hyppolyt v. Saurma
• 1892 Ludwig Erdmann Joseph v. Ziegler u. Knipphausen
• 1895 Hans Wilhelm Georg v. Bornstedt
• 1900 Otto Liman
• 1906 Bernhard Andreas Wilhelm Sydow
• 1911–1915 Victor von Lepel
• 13 lutego–6 maja 1915 Alfred von Hülst
• 7 maja 1915–30 czerwca 1919 Paul von Troschke

Polacy w szeregach Pułku

• Andreas Witowski
• Severyn Felix von Szczytnicki
• Titus v. Szczytnicki – w służbie niem. doszedł do stopnia gen.
• Kazimierz Raszewski – w Wojsku Polskim gen. broni
• Feliks Leo Alex Lodzia von Poniński
• hr. Stefan Sumiński

Niemieckie rody związane z 6 Pułkiem Huzarów

• von Haugwitz-Hardenberg-Rewentlow (m.in. właściciele Rogowa i Krapkowic),
• hrabiowie Matuschka von Topollczan,
• von Prittwitz,
• von Reitzenstein,
• von Richthofen,
• von Studnitz,
• von Wittenburg (właściciele Słokowa pod Prudnikiem),
• von Wrochem (właściciele Dolędzina pod Raciborzem).

Bibliografia

• Nigel Thomas: Armia niemiecka w I wojnie światowej. T. 1. Oświęcim: Wydawnictwo Napoleon V, 2019. ISBN 978-83-8178-074-2.
• A. Lutogniewski, O garnizonie prudnickim przed rokiem 1945, „Ziemia Prudnicka”, R. 2001.
• K. Raszewski, Wspomnienia z własnych przeżyć do końca roku 1920, Poznań [1938].
• M. Patelski, Elita śląskiej jazdy. 2. Śląski pułk huzarów hr. Goetzena nr 6 (Husaren-regiment graf Goetzen „2. Schlesisches” nr 6) armii pruskiej i oficerowie w nim służący, w: Studia Historyczno-Wojskowe, t. III, pod red. Tomasza Ciesielskiego, Zabrze 2009.
• Niemieckie pułki kawalerii 1914 – 1918. [w:] Armia Niemiecka 1914-1918 [on-line]. tnke.home.pl. [dostęp 2025-01-15]. (pol.).
• Jonathan Viser: Imperial German Brigades – 06.05.1914. [w:] The Prussian Machine [on-line]. prussianmachine.com. [dostęp 2025-01-16]. (ang.).
• Jonathan Viser: Imperial German Cavalry Regiments. [w:] The Prussian Machine [on-line]. prussianmachine.com. [dostęp 2025-01-16]. (ang.).