Édouard Branly

francuski lekarz i fizyk

Édouard Eugène Désiré Branly (ur. 23 października 1844 w Amiens, zm. 24 marca 1940 w Paryżu) – francuski fizyk, lekarz, jeden z pionierów radia. Wynalazca koherera.

Édouard Branly
Ilustracja
Imię i nazwisko urodzenia

Édouard Eugène Désiré Branly

Data i miejsce urodzenia

23 października 1844
Amiens

Data i miejsce śmierci

24 marca 1940
Paryż

Zawód, zajęcie

fizyk, lekarz

Narodowość

francuska

Alma Mater

École normale supérieure

Małżeństwo

Marie z d. Lagarde

Odznaczenia
Krzyż Wielki Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja) Oficer Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja) Kawaler Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja) Komandor Orderu Świętego Grzegorza Wielkiego
Układ pracy koherera Édouarda Branly'ego
Koherer projektu Édouarda Branly'ego zbudowany przez jego asystenta Rodolphe Gendrona

Życie i działalność

edytuj

Po zakończeniu szkoły średniej studiował w École normale supérieure. W 1868 rozpoczął pracę w laboratorium fizycznym paryskiej Sorbony. Tu w 1873 otrzymał doktorat z fizyki. Tematem jego prac były zjawiska elektrostatyczne w bateriach. W 1870, w trakcie wojny francusko-pruskiej służył jako inżynier wojskowy. W 1875 opuścił Sorbonę i wziął udział w tworzeniu Uniwersytetu Katolickiego. Opuszczenie dobrze wyposażonych pracowni Sorbony spowodowało zahamowanie działalności naukowej, co zostało jeszcze pogłębione przez podjęcie studiów medycznych w 1877, które zakończył w 1882 pracą na temat kolorymetrycznego oznaczania poziomu hemoglobiny w krwi.

W późnych latach 80. XIX w. Branly powrócił do badań naukowych, koncentrując się na wpływie promieniowania elektromagnetycznego na przewodnictwo różnych substancji. W 1890 użył iskier z maszyny elektrostatycznej jako źródła ultrafioletu. Stwierdził przy tym, że rurka wypełniona utlenionymi opiłkami cynku pod wpływem iskier zmniejsza swój opór o kilka rzędów wielkości, nawet jeżeli znajduje się w innym pomieszczeniu i jest oddalona o kilkadziesiąt metrów. Urządzenie to Branly nazwał radioconductorem[a], stało się ono powszechnie znane pod nazwą koherer. Dalsze prace, opublikowane w następnym roku, dotyczyły roli anteny a także blokowania fal radiowych przez klatkę Faradaya. Branly nie opatentował swojego wynalazku, bezpłatnie dostarczał swoje koherery wszystkim zainteresowanym. W 1899 prowadził wraz z Eugène Ducretetem próby łączności dalekiego zasięgu z Wieży Eiffla.

W 1915, podczas I wojny światowej Branly zbudował optyczny telegraf pracujący w podczerwieni. Osiągnął zasięg około 20 kilometrów.

Branly zmarł w 1940, w wieku 96 lat. Jego pogrzeb odbył się w katedrze Notre-Dame w Paryżu.

Koherer

edytuj
Osobny artykuł: koherer.

W latach 1884–1886 Temistocle Calzecchi-Onesti przeprowadził prace stwierdzające, że opiłki żelaza zwiększają swoje przewodnictwo elektryczne pod wpływem wysokiego napięcia. W 1890 Branly zbudował odbiornik fal radiowych wytwarzanych przez iskry z maszyny elektrostatycznej zawierający koherer, rurkę szklaną zawierającą opiłki żelaza, cynku lub glinu[1]. Wynalazek koherera był następnie rozwijany przez Olivera Lodge'a (jest on autorem nazwy „koherer”)[b], który w 1893 roku powtórzył doświadczenie Herza wykorzystując koherer jako detektor fal elektromagnetycznych, a od roku 1895 przez Aleksandra Popowa i Guglielmo Marconiego.

Koherer był podstawą techniki odbioru radiowego przez niespełna dziesięć lat. Został szybko wyparty przez detektor kryształkowy.

Nagrody

edytuj
  1. To prawdopodobnie pierwszy przypadek użycia przedrostka radio- w kontekście komunikacji bezprzewodowej.
  2. W niektórych publikacjach jako wynalazcę koherera podaje się Lodge'a, mimo iż on sam nazywał to urządzenie kohererem Branly'ego.

Przypisy

edytuj
  1. Edouard Branly. Variations of Conductivity under Electrical Influences. „Comptes rendus de I'Acade'mie des Sciences”. 111, s. 785, 1890. Paris.  Tłumaczenie angielskie w Electrician, June and August 1891.

Bibliografia

edytuj
  • Jean-Marie Dilhac. Edouard Branly, the Coherer, and the Branly effect. „IEEE Communications Magazine”. 47, s. 20-26, September 2009. IEEE. DOI: 10.1109/MCOM.2009.5277448.